مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول مرد» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد

نویسنده: جلال الدین بهرام

به بهانه‌ی نزدیک شدن به آغاز جشنواره فجر ۱۴۰۰ نگاهی داریم به برندگان ادوار گذشته. در این مقاله قصد داریم «بهترین بازیگر نقش اول مرد در دهه هفتاد» را معرفی کنیم. در ادامه و در مقالات بعدی ببازیگران نقش‌های اصلی و مکمل برتر زن و مرد در دهه‌های دیگر را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.

• بیشتر بخوانید:
• معرفی کامل فیلم‌های جشنواره چهلم فیلم فجر
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول زن» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش مکمل زن» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش مکمل مرد» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد

 

۱۳۷۰ |  فرامرز صدیقی |  دادستان

بازپرس دادگر(فرامرز صدیقی) پس از بررسی پرونده‌های وزارت بهداری متوجه تخلفاتی گسترده و سازمان دهی‌شده می‌شود و تصمیم می‌گیرد با آنها مقابله کند.

در فیلم سینمایی «دادستان» فرامرز صدیقی با آن هیبت جذاب مردانه‌اش در قامت مرد قانونی سخت‌گیر و نفوذ ناپذیری ظاهر می‌شود. قهرمانی که علیه سیستم موجود قیام می‌کند.

فرامرز صدیقی در حالی برای فیلم سینمایی دادستان برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که در این بخش محمد کاسبی برای فیلم سینمایی بدوک، ابوالفضل پورعرب برای فیلم سینمایی نرگس، عزت‌الله انتظامی برای فیلم‌های سینمایی ناصرالدین‌شاه آکتور سینما و خانه خلوت و زنده یاد پرویز پورحسینی برای فیلم سینمایی اوینار نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۱  |  فرامرز قریبیان |  بندر مه‌آلود

جوانی در شمال کشور به قتل رسیده و صیادی متهم به این قتل است. اما سروان(فرامرز قریبیان) تمام تلاش خود را می‌کند تا بی‌گناهی صیاد را ثابت کند.

فیلم سینمایی «بندر مه آلود» برداشتی آزاد از فیلم سینمایی کازابلاکا است. قریبیان با آن کلاه لبه دار و پالتوی بلندی که به تن دارد در خیابان‌های مه گرفته و بارانی شمال قدم می‌زند و نوآری امروزی را برای بیننده تداعی می‌کند. نکته جالب اینجاست که قریبیان هم زمان برای فیلم سینمایی رد پای گرگ نیز نامزد دریافت جایزه بود اما سیمرغ برای فیلم سینمایی «بندر مه آلود» به او اهدا شد.

فرامرز قریبیان در حالی برای فیلم سینمایی بندر مه‌آلود برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که در این بخش اکبر عبدی برای فیلم سینمایی هنرپیشه، مجید مظفری برای فیلم سینمایی سایه‌های هجوم، خسرو شکیبایی برای فیلم سینمایی یکبار برای همیشه نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۲ |  عزت‌الله انتظامی |  روز فرشته

عنایت‌الله(عزت‌الله انتظامی) آدم پولدار و خسیسی است که برای یک پرونده مالی راهی دادگاه شده و در اثر حادثه‌ای از بلندی سقوط می‌کند، روحش از بدنش جدا شده و ماجراهای عجیبی برای او رقم می‌خورد.

دو سال بعد از حضور خیره کننده در فیلم‌های  ناصرالدین‌شاه آکتور سینما و خانه خلوت بالاخره سیمرغ با روز فرشته به انتظامی تعلق گرفت. عنایت‌الله شخصیت ویژه‌ای ندارد اما انتظامی با انرژی مضاعف خود جانی دوباره به این شخصیت داده است.

عزت‌الله انتظامی در حالی برای فیلم سینمایی روز فرشته برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که در این بخش مجید مظفری برای فیلم سینمایی جنگ نفت‌کش‌ها، علیرضا خمسه برای فیلم سینمایی چشم شیطان، رضا ایرانمنش برای فیلم سینمایی سجاده آتش، مهدی هاشمی برای فیلم سینمایی همسر و شاهرخ غیاثی برای فیلم سینمایی بلندی‌های صفر نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۳ |  خسرو شکیبایی |  کیمیا

جنگ ایران و عراق شروع شده و شهرهای جنوب زیر بمباران است. رضا(خسرو شکیبایی) همسر باردارش را به برای بیمارستان می‌برد. همسر رضا حین عمل جراحی می‌میرد و دکتر(بیتا فرهی) جان بچه را نجات می‌دهد اما رضا اسیر می‌شود. نه سال بعد رضا از اسارت آزاد شده اما فرزندش کیمیا که نزد دکتر بزرگ شده، هیچ شناختی از او ندارد.

زنده یاد خسرو شکیبایی در نقشی که هیچ شباهتی به حمید هامون در فیلم سینمایی هامون ندارد، نقش مردی را بازی می‌کند که همه چیزش را از دست داده. ابتدا خانه و زندگی‌اش را، سپس همسرش و حالا تنها دخترش. نگاه شکیبایی سرشار از حسرت است. حسرت زندگی از دست رفته‌اش. شکیبایی این موضوع را بدون آنکه حرفی در این موردش بزند و تنها با نگاه به بیننده منتقل می‌کند.

خسرو شکیبایی در حالی برای فیلم سینمایی کیمیا برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که در این بخش جمشید هاشم‌پور برای فیلم سینمایی آخرین بندر، آتیلا پسیانی برای فیلم سینمایی در کمال خونسردی، علیرضا شجاع‌نوری برای فیلم سینمایی روز واقعه و  محمدرضا داوودنژاد  برای فیلم سینمایی خلع سلاح نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۴ | محمد کاسبی | پدر

مهرالله پسر نوجوانی است که پس از فوت پدرش، ترک تحصیل کرده  و برای کار به شهر دیگری رفته تا زندگی مادر و خواهرش را تامین کند. اما وقتی به خانه باز می‌گردد متوجه می‌شود مادرش(پریوش نظریه) با یک ژاندارم(محمد کاسبی) ازدواج کرده است.

هر کسی خودش را جای پسر نوجوان فیلم سینمایی پدر قرار دهد به سرعت به او حق می‌دهد از ازدواج مادرش با مردی درشت هیکل که لباس نظامی بر تن دارد شاکی باشد. اما محمد کاسبی با حضور تاثیرگذارش، چشمان مهربان و کلام نافذش کاری کرده هم پسر نوجوان و هم بیننده‌ها او را به عنوان یک «پدر» بپذیرند.

محمد کاسبی در حالی برای فیلم سینمایی پدر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که در این بخش جهانگیر الماسی برای فیلم سینمایی بانی چاو، حمید جبلی برای فیلم سینمایی مرد آفتابی و پرویز پرستویی برای فیلم سینمایی لیلی با من است نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۵  |  ابوالفضل پورعرب |  مردی شبیه باران

در جریان جنگ ایران و عراق منصور قاسمی(ابوالفضل پورعرب) دچار موج گرفتگی شده و اسیر می‌شود. در اردوگاه اسرا تلاش برای شناسایی فرمانده اسرا منجر به شکنجه‌های سخت می‌شود.

ابوالفضل پورعرب  در فیلم سینمایی مردی شبیه باران در نقش جانبازی ظاهر شده است که به اصطلاح موجی شده است. وضعیتی که در آن شخص مصدوم کنترل روانی خود را از دست می‌دهد و به دلیل آسیبی که به مغز او وارد شده دچار تشنج می‌گردد. پورعرب برای باور پذیر کردن چنین شخصیتی تلاش زیادی کرده و موفق شده پیچیدگی‌های شخصیتی که در حقیقت یک راز بزرگ را مخفی می‌کند  به خوبی به بیننده منتقل کند.

ابوالفضل پورعرب در حالی برای فیلم سینمایی مردی شبیه باران برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد  شد که در این بخش علی مصفا برای فیلم سینمایی لیلا ، خسرو شکیبایی برای فیلم سینمایی سایه به سایه و احمد نجفی برای فیلم‌های سینمایی هتل کارتن  و  توفان شن  نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۶  |  پرویز پرستویی |  آژانس شیشه‌ای

حاج کاظم(پرویز پرستویی) به شکل اتفاقی با همرزم قدیمیش عباس(حبیب رضایی) رو به رو شده و متوجه می‌شود عباس در آستانه مرگ قرار دارد. پس تمام تلاشش را به خرج می‌دهد تا او را برای معالجه به خارج ببرد…

حاج کاظم به لحاظ منطقی و قانونی کار درستی نکرده اما پرویز پرستوی با چنان کیفیتی نقش حاج کاظم را بازی کرده که هر بیننده منصفی به راحتی به او حق داده و حتی با او همدلی می‌کند.

پرویز پرستویی در حالی برای فیلم سینمایی آژانس شیشه‌ای برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد  شد که در این بخش محمدرضا فروتن برای فیلم سینمایی مرسدس و امیر پایور برای فیلم سینمایی ابر و آفتاب نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۷  |  محمدرضا فروتن |  قرمز

ناصر(محمدرضا فروتن) مردی متمول اما شکاک است. همسرش، هستی(هدیه تهرانی) پرستار بیمارستان است و ناصر نمی‌تواند با کار کردن همسرش کنار بیاید. به همین دلیل دست به اقداماتی خشونت آمیز می‌زند.

ناصر یک عاشق آزارگر است که همزمان با مهر ورزیدن در حال صدمه زدن به همسرش است. فروتن موفق می‌شود غیرت بیش از حد و عشق غیر قابل کنترل این شخصیت را به زیبایی به بیننده منتقل کند.

محمدرضا فروتن در حالی برای فیلم سینمایی قرمز برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که در این بخش سعید پورصمیمی برای فیلم سینمایی زشت و زیبا، اکبر عبدی برای فیلم سینمایی جنگجوی پیروز، محمدرضا داوودنژاد برای فیلم سینمایی مصائب شیرین، جمشید هاشم پور برای فیلم سینمایی هیوا و محسن رمضانی برای فیلم سینمایی رنگ خدا نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۸  | فرامرز قریبیان | مرد بارانی

دکتر(فرامرز قریبیان) در حال تحقیق برای کشف داروی ضد سرطان است. اما آنقدر در کار خود غرق می‌شود که مشکلاتی خانوادگی برایش پیش می‌آید.

فرامرز قریبیان تشخصی ویژه به رفتار دکتر دارو ساز داده که شاید اگر توسط شخص دیگری بازی می‌شد اصلا به چشم نمی‌آمد. اراده‌ای استوار و تلاشی که نه در کلام بلکه در رفتار و چشم‌های قریبیان قابل تشخیص است.

فرامرز قریبیان در حالی برای فیلم سینمایی مرد بارانی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که در این بخش روح‌الله حسینی برای فیلم سینمایی کودک و سرباز، داریوش ارجمند برای فیلم سینمایی اعتراض، پرویز پرستویی برای فیلم سینمایی مومیایی ۳  و حسین یاری  برای  فیلم سینمایی بلوغ نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۹  |  حسین عابدینی |  باران

لطیف(حسین عابدینی) کارگری روستایی است که به امورات کارگران یک برج در حال ساخت رسیدگی می‌کند. اما پس از آنکه یکی از کارگرها مصدوم می‌شود، مسئول کارگاه پسر او را جایگزین لطیف می‌کند. لطیف که از این کار عصبانی شده سعی می‌کند پسر را اذیت کند اما به سرعت متوجه می‌شود او در واقع یک دختر است.

لطیف با همه سادگیش شخصیتی عجیب و پیچیده دارد. پسر جوانی که به مرور خودخواهیش را کنار می‌گذارد و با تمام وجود به دختری که به زحمت می‌شناسد عشق می‌ورزد. زیبایی بازی عابدینی در این است که او تحول شخصیت لطیف را به شکلی درونی به بیننده منتقل می‌کند نه از طریق واکنش‌های غلو شده.

حسین عابدینی در حالی برای فیلم سینمایی باران برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد که در این بخش علی مصفا برای فیلم سینمایی پارتی، مجید مظفری برای فیلم سینمایی سگ‌کشی، فرامرز صدیقی برای فیلم سینمایی مارال، حامد بهداد برای فیلم سینمایی آخر بازی و زنده یاد پرویز پورحسینی برای فیلم سینمایی مریم مقدس نامزد دریافت جایزه بودند.