نویسنده: استوارت هریتیج، گاردین، اکتبر ۲۰۲۲ ترجمه: بهروز بیات
«ناظر» محصول شبکه‌ی نت‌فلیکس، از سری مینی‌سریال‌های پرسروصدای چند ماه اخیر است. حضور بازیگران سرشناسی از قبیل نائومی واتس، بابی کاناواله، میا فارو و مضمون جنایی آن که براساس داستانی واقعی هم بود، توقعات را بالا برده بود. اما این مجموعه پس از پخش با استقبال سرد منتقدان و تماشاگران حرفه‌ای روبه‌رو شد و نتوانست به اثر ماندگاری تبدیل شود.
رایان مورفی از سریال‌سازان مطرح سال‌های اخیر بوده است که تا این مرحله از فعالیت حرفه‌ای خود یا سراغ ساخت داستان‌هایی برگرفته از واقعیت رفته («دشمنی» (Feud)، «داستان جناییِ آمریکایی»، «هیولا: داستان جفری دامِر») و یا صرفاً به ژانر وحشت («راچِد»، «داستان ترسناک امریکایی») پرداخته است. به همین خاطر می‌توان تصور کرد که موقع مطالعه‌ی مقاله‌ی «ناظر» نوشته‌ی ریوز وایدمن که سال ۲۰۱۸ در نیویورک‌مگزین منتشر شد، حسابی به او خوش گذشته است.
این مقاله پیرامون خانوادهی برودوس نوشته شده بود که پس از خریدن خانه‌ی رویایی‌شان در وست‌فیلدِ نیوجرسی، نامه‌هایی سراسر تهدیدآمیز از نویسنده‌ای ناشناس دریافت می‌کردند. این نامه‌ها با اسم مستعار «ناظر» امضا می‌شد و به خانواده اخطار می‌داد که تمام حرکات آنها زیر ذره‌بین است و پُر از سطرهای بود که عامدانه برای آزاردادن نوشته شده بود: «من سال‌ها مسؤول بولوار ۶۵۷ بوده‌ام.» حالا دیگر در اختیار من نیست چراکه به زودی در برابر اتفاقات بدی که در آنجا جریان دارد، اقدامات لازم را به عمل خواهم آورد. «مشکلات نمی‌توانند مرا تنبیه کنند. دوباره ظهور خواهم کرد» این‌طور به نظر می‌رسید که این نامه‌ها به قصد ترساندن خانواده نوشته شده‌اند تا آنها را وادار به ترک محل کنند.
همچنین باید تصدیق کرد که چنین دستمایه‌ای راست کار مورفی بوده است. داستانی واقعی که شبیه داستان‌های ترسناکِ اغراق‌آمیز جلوه می‌کند؟ خب، او تمام عمرش منتظر چنین چیزی بوده است. اصلاً فراموش هم کنیم که این داستان قبلا در سال ۲۰۱۶ با همین عنوان به فیلم درآمده و شبکه‌ی کابلی «لایف‌تایم» سازنده‌اش بوده است. به قول یکی از ریویونویسان سایت اینترنتی روتِن‌تومِیتو، آن فیلم برای کشتن وقت در بعدازظهر یک روز تعطیل چندان هم بدک نیست. اما این دستمایه حالا در اختیار مورفی قرار گرفته که توانایی‌های بالقوه‌‌ی زیادی دارد.
سریال ناظر محصول جدید کمپانی نت‌فلیکس، مطابق انتظار اثری است از مورفی که حال‌و‌هوای آثار او را تمام و کمال دارد. او یکی از خالقان آن بود و در نوشتن تمام اپیزودها (به استثنای یک اپیزود) همکاری داشت و فرصت هم پیدا کرد تا چند اپیزودی را کارگردانی کند. اگر طرفدار پر و پا قرص آثار او باشید، این یکی را هم دوست خواهید داشت. اما اگر طرفدارش نباشید؟ خب سریال ناظر هرچه باشد لااقل از مجموعه‌ی افتضاح جفری دامر خیلی بهتر است.
- بیشتر بخوانید
- نقد سریال «فساد توکیو» The Tokyo Vice | زیر سیاهی یک شهر
- نقد فیلم «تصمیم به رفتن» Decision To Leave | یک روایت معمایی عاشقانه‌ی مسحورکننده
سریال ناظر به عقیده‌‌ام اثری است که در کارنامه‌ی مورفی در محدوده‌ی متوسط رو به بالا قرار می‌گیرد. در سرتاسر تماشای سریال این حس شیطنت‌آمیز به آدم دست می‌دهد که مورفی و همکارانش خوب می‌دانسته‌اند که دستمایه‌ی مرجع چقدر سفیهانه و ابلهانه است. «ناظر» هیچگاه به‌‍طورکامل به ورطه‌ی پارودی نمی‌افتد اما لحظاتی در آن وجود دارند که یادآور فیلم‌های مل بروکس (کمدین و کارگردان مشهور امریکایی) هستند و امیدوارم چنین تصمیمی عامدانه گرفته شده باشد.
این از آن دست مجموعه‌هاست که فضایی ایجاد می‌کند تا همه‌ی شخصیت‌ها در آن مظنون جلوه کنند و تماشاگر در تب‌و‌تاب این بماند که چه‌کسی پشت نامه‌نگاری‌های هراس‌انگیز است. تبدیل‌شدنِ گروه بازیگران فرعی به کاریکاتورهای خوفناک به این فضاسازی کمک شایانی کرده‌اند. همسایه‌های عجیب‌و‌غریب با لباس‌های عیناً شبیه به هم؟ خودتان ببینید. مجموعه‌ای از تاریخ‌شناسان محلی که به سوژه‌های گوتیکِ آمریکایی بعد از دهه‌ها اشتباهات در جراحی شبیه شده‌اند؟ خودتان چک کنید.
این نکته هم شوکه‌آور و تعجب‌برانگیز است که خانه‌ی برودوس به‌هیچ‌وجه ملکِ جذابی نیست. از بیرون شبیه به خانه‌ی بزرگِ تونی سوپرانو (قهرمان سریال «سوپرانوز») است و فضای داخلی آن پُر از اتاق‌های مخفی، تونل‌های پنهان و پیانوهایی است که ظاهراً بدون پیانیست هم نواخته می‌شوند. خلاصه آن که توصیف چنین خانه‌ای را فقط در داستان‌ها باید جست. هیچ خانوادهی معقولی حتی کسری از ثانیه را هم در چنین مکانی سپری نمی‌کند و به سرعت فرار را بر قرار ترجیح می‌دهد.
بازیگران سریال The Watcher 2022
گروه بازیگران این فیلم فوق‌العاده است. خانوادهی برودوس از نائومی واتس، بابی کاناواله و دو بچه‌ی خوش‌سیما تشکیل شده است. میا فارو و مارگو مارتیندال در بین همسایه‌ها حضور دارند. نوما دُوِزمینی نقش کارآگاهی خصوصی را بازی می‌کند که به سرطان کبد مبتلاست و توسط خانواده استخدام می‌شود تا نویسنده‌ی نامه‌ها را پیدا کند. جنیفر کولیج در نقش کارگزار فروش خرید و املاک حضور دارد. همگی آنها بدون استثنا فرصت پیدا کرده‌اند تا درست همان کاری را انجام دهند که در آن بهترین هستند. فارو به شدت نگران و عصبی است و واتس شکننده و پارانوئید. بیش از هرچیز دیگری این گروه بازیگران است که «ناظر» را یکپارچه نگه می‌دارد.
در حقیقت اما می‌توان فهمید که چرا شبکه‌ی کابلی «لایف‌تایم» اول از همه سراغ این داستان رفت. اگر گروه بازیگران بااستعداد را کنار بگذارید و از برخی تصمیمات نامعمول برای هرچه‌جذاب‌ترکردن دستمایه‌ی مرجع صرف نظر کنید، چیزی که باقی می‌ماند یک تریلر وودونیت (مظنون کیست؟) با هفت‌ساعت زمان پیرامون یک ماشین تحریر است. سریال ناظر با مجموعه‌های جسورانه، نفس‌گیر و اریژینالی که نت‌فلیکس عموماً پشت آنها قرار می‌گیرد، فرسنگ‌ها فاصله دارد.
