نویسنده: مازیار وکیلی
شاید کمتر بازیگری در سینمای ایران باشد که با بازی در همان اولین کار تصویری‌اش تا این حد مورد توجه قرار بگیرد. شاید خود ویشکا آسایش هم فکر نمی‌کرد نقش قطام چنین تاثیری بر روی تماشاگر بگذارد و او را یک شبه به شهرت برساند. اما او این شکل از شهرت را تجربه کرد و در بیست‌و‌پنج‌سالگی مورد توجه بسیاری از کارگردانان سینما و تلویزیون ایران قرار گرفت. آسایش توانست این شهرت یک باره را به خوبی مدیریت کند و آهسته و پیوسته و با انتخاب‌های درست خودش را به‌عنوان یک بازیگر متفاوت به سینمای ایران تحمیل کند. ویشکا آسایش علاوه‌بر بازیگری کارهای دیگری مانند طراحی صحنه هم انجام داد تا نشان دهد شیفته‌ی تجربه‌اندوزی است و فقط به دنبال شهرت نیست.
همین میل به تجربه‌گرایی هم بود که باعث شد آسایش به تمام گونه‌های سینمایی سرک بکشد و بازی در ژانرهای مختلف را تجربه کند. در ابتدای کارنامه‌ی بازیگری‌اش، بازیگر فیلم‌های ملودرام به حساب می‌آمد. در «عشق +۲» و «بلوغ» بازی کرد که تجربه‌های مهمی در مسیر بازیگری او بودند. در «عشق+۲» بازی در کنار بازیگران باتجربه‌ای مانند امین تارخ و فاطمه معتمدآریا را تجربه کرد و توانست بازی قابل قبولی ارائه دهد. در «بلوغ» هم نشان داد می‌تواند در درام‌های اجتماعی هم بدرخشد.
اما در حالی که به نظر می‌رسید در نقش‌های ملودرام جا اُفتاده است و خطر کلیشه شدن او را تهدید می‌کرد در یک چرخش شگفت‌انگیز شروع به قبول نقش‌های کمدی کرد. هیچ‌کس توقع و انتظار نداشت که آسایش در آثار کمدی بدرخشد. اما او کاری کرد کارستان و با حضور متفاوت و جذابش در آثار کمدی ثابت کرد بازیگری تک بعدی نیست و می‌تواند در ژانر کمدی هم به اندازه ملودرام موفق باشد. بازی او در «ورود آقایان ممنوع» به قدری خوب بود که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را برای او به ارمغان آورد. بعد از این فیلم بود که او کاملاً در ژانر کمدی جا اُفتاد و با بازی در فیلم‌ها و سریال‌هایی مانند «نهنگ عنبر»، «پنجاه کیلو آلبالو»، «در مدت معلوم»، «دراکولا»، «خوب، بد، جلف»، «دیوار به دیوار» و «چپ راست» تبدیل به یکی از معدود بازیگران زن سینمای ایران شد که در ژانر کمدی هم به اندازه ملودرام درخشان است.
آسایش در راستای تجربه‌گرایی که همیشه در بازیگری داشته، نقش‌های مکمل را هم تجربه کرده و در «برف روی کاج‌ها» به قدری نقش مکمل زن فیلم را خوب بازی کرد که یک بار دیگر کاندیدا جشنواره فیلم فجر شد. به بهانه‌ی اکران فیلم چپ راست نگاهی انداخته‌ایم به کارنامه بازیگری این بازیگر موفق سینما و تلویزیون ایران.
مروری بر سریال های ویشکا آسایش
در این بخش سه تا از مهم‌ترین سریال‌هایی که ویشکا آسایش در آنها ایفای نقش داشته است را معرفی می‌کنیم.
![سریال-امام-علی-قطام]()
امام علی(ع) | قطام‌بن‌شجنه
امام علی(ع) | قطامبنشجنهتا پیش از سریال «امام علی (ع)» کمتر سریال تاریخی را سراغ داریم که نقش زنان به اندازه مردان در آن اهمیت داشته باشد. این داوود میرباقری بود که با توانایی بالایش در نویسندگی و خلق شخصیت‌های متفاوت در سریالی که راوی زندگی یکی از بزرگ‌ترین مردان تاریخ بشریت است شخصیت‌های زنی خلق کند که تا سال‌ها در ذهن تماشاگر باقی بمانند. بدون شک در میان شخصیت‌های زن این سریال عظیم قطام ماندگارترین شخصیت است. زنی جوان و اغواگر که با اغواگری‌هایش نقش مهمی در ترغیب ابن ملجم مرادی برای به شهادت رساندن امام علی (ع) دارد. نقش قطام، نقش بسیار حساسی بود. اگر بیش از اندازه روی آن تاکید می‌شد و کارگردان نمی‌توانست خطوط قرمز را رعایت کند بدون شک کلیت سریال از دست می‌رفت. اما میرباقری هوشمندانه در مرز خطوط قرمز حرکت کرده و با رعایت تمام موازین شخصیتی خلق کرده که بدون شک یکی از مهم‌ترین و به‌یاد‌ماندنی‌ترین شخصیت‌های تاریخ تلویزیون ایران است.
میرباقری این نقش حساس را به ویشکا آسایش سپرد؛ بازیگری که تماشاگر هیچ تصوری از او نداشت. او هم به مدد دوبله درخشان مینو غزنوی توانست به خوبی از پس این نشان حساس بربیاید و از همان اولین کارش عیار بالایش در بازیگری را نشان دهد. بدون شک قطام بدون آن نگاه‌های نافذ و صلابتی که در حرکات آسایش وجود داشت تبدیل به چنین شخصیت ماندگاری نمی‌شد. هدایت درست و دقیق میرباقری در کنار توانایی‌های خود آسایش قطام را که به نظر شخصیتی فرعی می‌رسید به مرکز حوادث سریال آورد. بسیاری از تماشاگران این سریال ممکن است سایر شخصیت‌های فرعی سریال را فراموش کنند اما امکان ندارد تا آخر عمر قطام بن شحنه که با اغواگری‌هایش مسیر تاریخ را عوض کرد از یاد ببرند.
![پرده-نشین-هدی]()
پرده نشین | هدی
پرده نشین | هدیشاید برای اولین بار بود که در صدا و سیما کارگردانی تلاش می‌کرد با جزئیات زندگی روحانیت را به تصویر بکشد. بهروز شعیبی با ساخت «پرده نشین» تلاش کرد تا تصویری واقعی و بی‌پیرایه از زندگی روحانیت را نمایش دهد و از مشکلات و مصائب زندگی این طبقه اجتماعی هم صحبت کند. این سریال داستان زنی به نام هدی ( با بازی ویشکا آسایش) است که مدت‌ها پیش شوهر و دختر خود مائده (با بازی سارا بهرامی) را رها کرده و برای ادامه زندگی به خارج از کشور رفته است. حالا و بعد از مرگ پدرش برای تعیین وضعیت ارث و میراث خانوادگی به ایران برگشته و همین بازگشت سرآغاز کشمکش‌ها میان او و سایر اعضای خانواده است…
در قسمت‌های ابتدایی به نظر می‌رسد هدی شخصیت منفی سریال است. اوست که با تصمیم‌هایش مقابل تمام اعضای خانواده می‌ایستد و تلاش می‌کند خودخواهانه و با رفتاری پرخاش‌گرایانه حق خود را پس بگیرد. اما هر چه سریال جلوتر می‌رود ما با وجوه تازه‌ای از شخصیت هدی آشنا می‌شویم. درون این زن پرخاش‌گر و به ظاهر مستبد مادر نگرانی وجود دارد که به وقتش نگران حال فرزند ندیده‌اش هم می‌شود. «پرده نشین» برای ویشکا آسایش فرصت خوبی بود تا با فاصله گرفتن از نقش‌های کمدی یک بار دیگر شانس خود را در ژانر ملودرام امتحان کند؛ نتیجه کار قابل قبول از کار درآمد.
بهروز شعیبی در این سریال توانست رد تمام نقش‌های کمدی را از بازی آسایش پاک کند و به او شمایل تازه‌ای ببخشد. شمایلی که حتی در ملودرام‌های اولیه آسایش قابل شناسایی نبود. هدی زنی است محکم، مقتدر، پرخاش‌گر و مستقل که برای پس گرفتن چیزی که حق خود می‌داند هرکاری می‌کند. بازی متفاوت آسایش در این سریال بار دیگر ثابت کرد که او نه تنها بازی در نقش‌های جدی را فراموش نکرده که می‌تواند در اولین فرصتی که برای بازی در آثار غیرکمدی نصیبش می‌شود هم بدرخشد.
![دیوار-به-دیوار-خاور]()
دیوار به دیوار | خاور
دیوار به دیوار | خاورسامان مقدم یکی از کارگردانانی بود که در دهه‌ی هفتاد وارد سینمای ایران شد. کارش را با ساخت آثار اجتماعی و سیاسی آغاز کرد و بعدها با ساخت «مکس» کمدی انتقادی را هم تجربه کرد. «مکس» فیلم خوبی از کار درآمد و به شدت مورد توجه قرار گرفت. همین موضوع باعث شد که مقدم تمایل بیشتری به ساخت آثار کمدی پیدا کند و در کنار ساخت فیلم‌های جدی آثار کمدی دیگری را هم بسازد. آثاری مانند «نهنگ عنبر» یک و دو که پرفروش شدند و توانایی مقدم در ساخت کمدی‌های جذاب را اثبات کردند. این توانایی سبب شد مقدم زمانی که به تلویزیون هم رفت با ساخت مجموعه مفرح دیوار به دیوار نشان دهد ساخت سریال طنز را هم به خوبی بلد است. سریالی که داستان چند مال‌باخته را روایت می‌کرد که مجبورند برای مدتی کنار هم زندگی کنند.
«دیوار به دیوار» شخصیت‌های پرتعداد و جذابی داشت که هرکدام ویژگی خاص خودشان را داشتند. در میان این شخصیت‌ها خاور و زامیاد (با بازی امیرمهدی ژوله) از جذاب‌ترین شخصیت‌های سریال بودند. خواهر و برادری از طبقه اجتماعی متفاوت که به پول رسیده بودند و با خرید بخش اعظمی از آپارتمان‌های تحویل نشده مالک آنها به حساب می‌آمدند. ویشکا آسایش در دیوار به دیوار توانست به خوبی در قالب زنی که شخصیتی دو گانه دارد فرو برود.
خاور در طول هر دو فصل این سریال تلاش می‌کند تا خودش را زنی متفاوت و جذاب نشان دهد. زنی که ربطی به طبقه اجتماعی که از آن آمده ندارد و خیلی هم باکلاس است. همین ویژگی لحظات طنزآمیز بسیاری را خلق کرد که محور آنها ویشکا آسایش بود. آسایش در هماهنگی با سایر بازیگران توانست دیوار به دیوار را به یکی از معدود سریال‌های کمدی تلویزیون تبدیل کند که تماشاگر برای تماشای آن لحظه‌شماری می‌کند.
فیلم های ویشکا آسایش
در بخش آخر نیز به معرفی فیلم‌های «ورود آقایان ممنوع»، «خوب بد جلف» و «چپ راست» در ژانر کمدی و فیلم «برف روی کاج‌ها» در ژانر درام می‌پردازیم.
- بیشتر بخوانید
- معرفی بازیگران و نقد فیلم «چپ راست»
- خنده با چاشنی سیاست | برترین کمدی های سیاسی سینمای ایران
- فیلم های برفی سینما | بوران غیردراماتیک، برف دراماتیک
![ورود-آقایان-ممنوع-خانم-دارابی]()
ورود آقایان ممنوع | خانم دارابی
ورود آقایان ممنوع | خانم دارابیوقتی پیمان قاسم‌خانی فیلمنامه ورود آقایان ممنوع را نوشت، به قدری کیفیت آن خوب از کار درآمد که تمام تهیه‌کنندگان سینمای ایران برای ساختن آن با هم شروع به رقابت کردند. «ورود آقایان ممنوع» داستان خانم دارابی ( با بازی ویشکا آسایش) مدیر یک مدرسه خصوصی دخترانه است که به شدت شخصیت ضد مردی دارد و با حضور مردان در مدرسه‌اش مخالف است. به دلیل مشکلی که برای دبیر شیمی دبیرستان پیش می‌آید او مجبور می‌شود یک معلم شیمی گیج و حواس‌پرت به نام جبلی (با بازی رضا عطاران) را استخدام کند. استخدام جبلی حوادث عجیبی را در مدرسه رقم می‌زند…
بعد از این‌که «ورود آقایان ممنوع» به مرحله تولید رسید، سوال اصلی این بود که چه کسی قرار است نقش خانم دارابی را بازی کند؟ چون به قول رامبد جوان کارگردان فیلم، تعداد بازیگرانی که به لحاظ فیزیکی به این نقش بخورند بسیار اندک بود. انتخاب ویشکا آسایش ریسک بسیار بزرگی بود که باعث تعجب همه شد. چون اگر نقش خانم دارابی خوب از کار در نمی‌آمد کل فیلم از دست می‌رفت. اما ویشکا آسایش با بازی درخشان خود در نقش خانم دارابی نشان داد چه استعدادی در ایفای نقش‌های کمدی دارد. او به قدری نقش یک مدیر بداخلاق و رادیکال را خوب ایفا کرد که هیئت داوران آن سال جشنواره فیلم فجر چاره‌ای نداشت جز این‌که جایزه بهترین بازیگر زن را به ویشکا آسایش بدهد.
فیلم در زمان اکران فروش بسیار خوبی کرد و به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران بدل شد. بازی در این فیلم جایگاه ویشکا آسایش را به‌عنوان بازیگری که درک بسیاری خوبی از کمدی دارد تثبیت کرد. بعد از این فیلم بسیار موفق بود که سیل نقش‌های کمدی به ویشکا آسایش پیشنهاد شد و او در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف طنز بازی‌های متفاوتی ارائه داد.
![برف-روی-کاج-ها]()
برف روی کاج‌ها | مریم
برف روی کاج‌ها | مریم«برف روی کاج‌ها» یکی از متفاوت‌ترین ملودرام‌های سینمای ایران در سال‌های اخیر است. فیلمی مینی‌مال که به دور از احساسات‌گرایی‌های مرسوم در ملودرام‌های پر سوز و گداز سینمای ایران داستان معلم پیانویی به نام رویا (با بازی مهناز افشار) را روایت می‌کند که ناگهان متوجه می‌شود همسرش (با بازی حسین پاکدل) با یکی از شاگردانش ارتباط دارد. یکی از ویژگی‌های مهم ملودرام پیمان معادی به جز پرهیز از احساسات‌گرایی یکی تصاویر سیاه و سفید درخشان فیلم است که نشان‌گر توانایی‌های بالای محمود کلاری است و یکی هم شخصیت‌پردازی دقیق و درست فیلم است که باعث شده «برف روی کاج‌ها» از سایر ملودرام‌های سینمای ایران متمایز شود. همین شخصیت‌پردازی درست و دقیق هم هست که باعث شده سایر نقش‌ها در کنار شخصیت اصلی به چشم بیایند و مکمل‌های خوبی برای بیان ویژگی‌های درونی رویا باشند.
مریم به‌عنوان دوست خانوادگی رویا و علی (همسر رویا) در یک برزخ گرفتار است. او و منصور (با بازی همیشه موثر حسن معجونی) نمی‌دانند که باید برای رفع این مشکل چه کاری انجام دهند. این ندانستن و نتوانستن مریم را به‌عنوان یک زن که ته دلش به رویا حق می‌دهد بیشتر آزار می‌دهد. مریم می‌داند که در این زندگی زناشویی به رویا ظلم شده و حق اوست که یک زندگی تازه را شروع کند. اما فشار جامعه و مصلحت‌گرایی‌های مرسوم مریم را در برزخ قرار داده است. برزخی که نمی‌داند باید چه تصمیمی بگیرد تا نه به رویا ظلم شود و نه زندگی مشترک دوستان قدیمی‌اش از هم بپاشد. تمام هنر آسایش در «برف روی کاج‌ها» درست بازی کردن همین برزخ و آشفتگی است. بازی به اندازه و دقیق آسایش از چشم هیئت داوران آن سال جشنواره فجر دور نماند و کاندیداتوری بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برای او به ارمغان آورد.
![خوب-بد-جلف-آزاده-خانم]()
خوب، بد، جلف | آزاده
خوب، بد، جلف | آزاده«خوب، بد، جلف» را می‌توان تماماً محصول ذهن خلاق و نوآور پیمان قاسم‌خانی دانست. فیلمی فانتزی و دیوانه‌وار که جهان متفاوتی را برای تماشاگر خلق می‌کرد. جهانی غیرحقیقی که تماشاگر تا پیش از این آن را تجربه نکرده بود. شاید مهم‌ترین دلیلی که تماشاگران ایرانی به تماشای خوب، بد، جلف نشستند جذابیت و تازگی این فیلم بود. دنیایی که در آن وقوع حوادث دلیل منطقی خاصی نداشت و همه چیز به شکلی دیوانه‌واری غیرمنطقی به نظر می‌رسید. «خوب، بد، جلف» داستان مانی حقیقی (با بازی مانی حقیقی) است که قصد دارد یک فیلم پلیسی متفاوت بسازد.
اما برای این کار مجبور است از دو بازیگر سینمای تجاری (با بازی سام درخشانی و پژمان جمشیدی) استفاده کند. او اعتقاد دارد آنها بدترین انتخاب ممکن هستند. اما برای فروش فیلم چاره‌ای ندارد که این دو بازیگر را انتخاب کند. برای همین از سرگرد شادمان (با بازی حمید فرخ‌نژاد) می‌خواهد این دو نفر را برای بازی در این فیلم آماده کند.
ویشکا آسایش در این فیلم نقش یک تهیه‌کننده سینما به نام آزاده را بازی می‌کند. نقشی که شخصیت مقتدر او در فیلم‌های قبلی‌اش را به هجو می‌کشد. این‌جا هم ما قدرت و صلابت نقش‌های قبلی که آسایش بازی کرده را داریم اما قاسم‌خانی به این قدرت و صلابت وجهی کاریکاتوری بخشیده و از آزاده زنی قلدر، بزن بهادر و کمی مشنگ ساخته که با کارهایش به جای این‌که اوضاع را درست کند آن را بدتر می‌کند. از بامزه‌ترین قسمت‌های خوب، بد، جلف رابطه عاطفی است که میان سرگرد شادمان و آزاده شکل می‌گیرد. رابطه‌ای که به حال و هوای دیوانه‌وار فیلم رنگ متفاوتی می‌بخشد. ویشکا آسایش در «خوب، بد، جلف» نشان می‌دهد توانایی بازی در نقش‌های کاریکاتوری را هم دارد.
![چپ-راست]()
چپ راست | مریم افشار
چپ راست | مریم افشار«چپ راست» یکی از معدود کمدی‌های سیاسی است که با صراحت به مسائل سیاسی و جناح‌بندی‌های مرسوم در ایران امروز می‌پردازد. فیلم داستان یک زوج از جناح راست (با بازی رامبد جوان و سارا بهرامی) و یک زوج از جناح چپ (با بازی پیمان قاسم‌خانی و ویشکا آسایش) را روایت می‌کند که به خاطر اشتباه یک پرستار (با بازی مونا فرجاد) بچه‌هایشان عوض می‌شود و حالا مجبورند با همکاری هم این مشکل را حل کنند… محمدی موفق می‌شود در فیلمی کمدی با منازعات سیاسی در ایران امروز شوخی کند و پیامی متفاوت به تماشاگر منتقل کند. خلاصه «حرف چپ راست» این است که اکثر این دعواهای سیاسی بیهوده است و کشور می‌تواند با همکاری دو جناح سیاسی کشور در مسیر توسعه و پیشرفت قرار بگیرد.
مریم افشار نماینده مجلس است؛ البته نماینده مجلسی که چندان حوصله ایفای نقش نمایندگی را ندارد و اکثر کارها را به دوش شوهرش دهقان (با بازی پیمان قاسم‌خانی) می‌اندازد. آسایش در این فیلم شخصیتی متفاوت از سایر آثار کمدی که تا به امروز بازی کرده خلق می‌کند. شخصیتی که مواضع سیاسی مشخصی دارد و به شکل طنزآمیزی مدام روی مواضع سیاسی‌اش تاکید می‌کند. بخش اعظمی از جذابیت چپ راست به کل‌کل‌های میان او و معصومه (با بازی سارا بهرامی) برمی‌گردد که با هم اختلاف سلیقه دارند.
اما همین زن‌ها هستند که در نهایت شوهرهایشان را متوجه مسیر غلط زندگی‌شان می‌کنند و صلح و صفا میان دو خانواده برقرار می‌شود. ویشکا آسایش در چپ راست موفق می‌شود به بازی‌های کمدی‌اش وجه متفاوتی ببخشد و نقش زنی باردار که بی‌حوصله اما حواس جمع است را به خوبی ایفا نماید. بدون شک مریم افشار در کارنامه کاری ویشکا آسایش جایگاه متفاوتی دارد و به کارنامه بازیگری او وزن بیشتری بخشیده است. او در این فیلم بازی رئالیستی ارائه می‌دهد و موفق می‌شود به روان‌ترین شکل ممکن این کاراکتر دشوار را بازی کند.
