برترین‌های حمید لولایی | جایی برای پیرمردها هست

نویسنده: امیرحسین صادقی ماشک

حمید لولایی متولد ۳ دی ۱۳۳۴ است. لولایی فعالیت هنری خود را از تئاتر آغاز کرد و اولین تئاتری که در آن به ایفای نقش پرداخت، «سبزه، دوست بچه‌ها» بود که سال ۱۳۵۸ به روی صحنه رفت. در سال ۱۳۶۰  لولایی تصمیم گرفت زمینه‌ی فعالیت خود را گسترش دهد. او با سریال «سربداران» به تلویزیون و با فیلم‌های «پیکرتراش از عوج تا اوج» به سینما وارد شد. پس از این نخستین تجربه‌ها، لولایی دوباره یک دهه از سینما و تلویزیون فاصله گرفت و دومین حضور او در تلویزیون سال ۱۳۷۰ با سریال فراموش‌خانه رقم خورد.

• بیشتر بخوانید
• برترین‌‌ های علی نصیریان | همچنان در اوج
• برترین فیلم های علی شادمان | پسر خوب سینمای ایران
• بهترین نقش‌ های مکمل سینمای ایران

اولین‌مرتبه‌ای که لولایی توانست در ذهن مخاطبان تلویزیونی جا پیدا کند، زمانی بود که او سال ۱۳۷۲ در سریال نوروز ۷۲ ایفای نقش ‌کرد و از همان سال تا همین امروز، لولایی یکی از برجسته‌ترین و بهترین بازیگران کمدی تاریخ تلویزیون است. اما این همه‌ی ماجرا نیست. کارنامه‌ی لولایی به تلویزیون ختم نمی‌شود و او در سینما هم آثار مهمی از خود به‌جای گذاشته است؛ او حتی توانسته است یک سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را هم به دست آورد.

در ادامه هفت فیلم و سریال ماندگار حمید لولایی در سینما و تلویزیون را معرفی می‌کنیم:

 زیر آسمان شهر | نخستین قدم

کارگردان: مهران غفوریان

لولایی در «زیر آسمان شهر»، نخستین قدم را به سوی جاودانه شدن برداشت و این نخستین قدم او، یکی از محکم‌ترین قدم‌ها بود. نقش‌آفرینی لولایی در نقش خشایار مستوفی طی سه فصل «زیر آسمان شهر» که سال‌های ۱۳۷۹، ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱ از شبکه‌ی ۳ سیما پخش شد، به‌حدی درخشان بود که هنوز هم بسیاری از مخاطبان عام، او را با نام خشایار می‌شناسند.

او در این سریال، یک نمایش کم‌نظیر از کمدی را به‌جا می‌گذارد. او تمام عظلات بدن و صورت خود را از فرم طبیعی خارج می‌کند تا خودش را ده‌ها سال پیرتر از آنچه هست، نشان دهد. در همان‌حال که تمام عضلاتش زیر فشار است، لحظه‌های کمیک را به‌خوبی دریافت می‌کند و پاسخ‌های در خیلی موارد بداهه‌ی خود را به بازیگر مقابلش ارائه می‌کند.

لولایی در «زیر آسمان شهر» ظرفیت‌های کمدی نادیده‌گرفته‌ی خود را به تمام مخاطبان و همکاران خود نشان داد و از آنجا بود که تبدیل به یکی از اصلی‌ترین چهره‌های کمدی تلویزیون شد. به‌طوری‌که دیده‌شدن تصویر او در یک پوستر سینمایی یا تلویزیونی می‌توانست مخاطب را جذب کند.

 خانه به دوش | تیپ ‌شدن

کارگردان: رضا عطاران

لولایی در سال ۱۳۸۳ در یکی از بهترین سریال‌های کمدی ساخته شده توسط رضا عطاران، نقش ماشاالله را ایفا کرد؛ پدری که به دنبال راه‌حلی برای مشکلات اقتصادی خودش است و یک‌بار دیگر توانایی کمدی بالای خود را به رخ کشید.

لولایی در «خانه به دوش» شخصیت ماشاالله را به‌قدری خوب ایفا کرد که پس از آن در سیاه‌چال تکرار آن افتاد. همه‌ی کارگردان‌های تلویزیونی دوست داشتند تا سریالی بسازند که حمید لولایی در نقشی شبیه به ماشاالله در آن حضور داشته باشد. حتی بعضی از آنها اگر از لولایی جواب رد می‌شنیدند، به سراغ بازیگران دیگری می‌رفتند و از آنها می‌خواستند شبیه به لولایی باشند.

حضور لولایی در این سریال یک اهمیت دیگر هم دارد و آن همراه شدن با عطاران است. اگرچه این دو نفر پیش از این هم با هم همکاری کرده بودند اما «خانه به دوش» بود که آنها را تبدیل به یک زوج پرطرفدار کرد. زوجی که طی سال‌های بعد چندین سریال پرطرفدار دیگر هم ساختند و یکی از آنها سریالی است که بعدتر به آن خواهیم پرداخت.

 چند میگیری گریه کنی | فتح سینما

کارگردان: شاهد احمدلو

فیلمنامه‌ی «چند میگیری گریه کنی» را محسن تنابنده و حسن وارسته نوشته‌اند و کارگردانی آن را شاهد احمدلو عهده‌دار بود. این فیلم سال ۱۳۸۴ تولید شد و توانست دیپلم افتخار هیأت داوران بیست‌و‌چهارمین دوره‌ی جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم فجر را به دست آورد. حمید لولایی در «چند میگیری گریه کنی» همان زیرکی همیشگی را دارد. او از نقش‌هایی که پیش از این در تلویزیون ایفا کرده ، وام می‌گیرد و ترکیبی درخشان را می‌آفریند.

او در این فیلم نقش اشکبوس، مسئول مراسم کفن و دفن را ایفا می‌کند اما نه یک مسئول معمولی، مسئولی که علاوه‌بر قبر و تشریفات، گریه‌کن هم بر مزار شما می‌فرستد. لولایی یک شخصیت کمیک را برمی‌دارد و آن را به‌حدی واقعی  ایفا کرده که نتوانید به آن نخندید. او تیک‌ها و تکه‌کلام‌های مردم معمولی را قرض می‌گیرد و آنها را در شخصیت‌ها جای می‌دهد. لولایی برای این فیلم توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از جشنواره‌ی فیلم فجر دریافت کند.

 اگه میتونی منو بگیر | سه نقش در یک فیلم

کارگردان: شاهد احمدلو

لولایی در سینما گزیده‌کار است و طی بیش از چهل سال فعالیت هنری، تنها در ۱۶ فیلم سینمایی نقش‌آفرینی کرده ‌است. یک‌سال پس از «چند میگیری گریه کنی»، همان تیم نویسندگان و همان کارگردان هم‌تیمی شدند تا یک فیلم کمدی دیگر بسازند و این‌بار می‌دانستند با چه اعجوبه‌ای طرف هستند. از همین‌رو به‌جای یک نقش، سه نقش برای حمید لولایی نوشتند.

لولایی در «اگه میتونی منو بگیر»، از آنجایی‌که در سه نقش ظاهر شده‌ بود، برای جلوگیری از تکراری شدن، حالت‌های چهره‌ی اغراق‌شده به خود می‌گیرد. صدای خود را بیش از حد معمول تغییر می‌دهد و حرکات و اطوار بدنی خود را بیش از پیش بزرگ‌نمایی می‌کند. لولایی بازیگری است که پیش از هرچیز فیلمنامه را با دقت می‌خواند و پس از آن بررسی کاملی من‌باب آنچه شخصیت یا در این مورد شخصیت‌ها نیاز دارند، انجام می‌دهد. قدم بعدی لولایی چشم‌های باز است؛ او پس از این‌که نیازهای شخصیت را شناخت دنیای اطراف خود را جست‌و‌جو می‌کند. او تکه‌های پازل را از افراد مختلف حقیقی قرض می‌گیرد و آنها را به بهترین شکل ممکن کنار هم قرار می‌دهد.

 بزنگاه | می‌توانم متفاوت باشم

کارگردان: رضا عطاران

«بزنگاه» پنجمین همکاری حمید لولایی با رضا عطاران پس از «مجید دلبندم»، «قطار ابدی»، «خانه به دوش» و «ترش و شیرین» است. در «بزنگاه» که سال ۱۳۸۷ از شبکه‌ی سه پخش شد، حمید لولایی بسیار متفاوت بود. اگرچه او همیشه میمیک‌ها و حرکات بدنی مخصوص به خودش را همراه خود در نقش‌های مختلف جابه‌جا می‌کند اما شخصیتی که حمید لولایی در «بزنگاه» دارد متفاوت‌تر از تمام شخصیت‌هایی است که او پیش از این ایفا کرده است.

در این سریال لولایی نقش صابر، برادر بزرگ‌تری را ایفا می‌کند که پس از فوت پدر سعی دارد با کیاستی که مشخص است ندارد، همه‌چیز را بالا بکشد. زوج عطاران و لولایی یک‌بار دیگر به تلویزیون می‌آیند و دوباره می‌درخشند.

 دزد و پلیس | بلوغ

کارگردان: سعید آقاخانی

لولایی پس از سال  ۱۳۸۵مانند بسیاری دیگر از بازیگران کمدی ایران، وارد چرخه‌ی تکرار نقش‌های پیشین خود نشد چراکه او باهوش‌تر از این حرف‌هاست. در سال ۱۳۹۱ لولایی با یکی دیگر از سریال‌سازهای قدرتمند ایران، سروش صحت همکاری کرد و این‌بار در نقش یک رئیس باند مواد مخدر مقابل دوربین رفت.

دیدن لولایی در چنین شرایط کمیکی بدون اینکه نیاز باشد او کاری انجام دهد، به خودی خود برای مخاطبی که با کارنامه‌ی او آشنایی دارد، خنده‌دار بود. لولایی اما به این بسنده نمی‌کند؛ او مثل همیشه شخصیت‌اش و تاثیرش بر داستان را می‌داند و به‌خوبی موفق می‌شود با میزان درست کمدی، جدیت، دیوانگی و صلابت، نقش مهندس را مقابل دوربین صحت ببرد. لولایی در «دزد و پلیس» دیگر نقش اصلی نیست. او ترجیح داده به‌جای نقش اصلی بودن و تکرار کردن آ‌نچه در گذشته انجام داده ‌است، نقشی کم‌رنگ‌تر داشته باشد و میدان را به جوان‌ترها بدهد اما در عوض چیزی جدید خلق کند و در وادی‌ جدیدی پا بگذارد.

 چند میگیری گریه کنی ۲

کارگردان: علی توکل‌نیا

کارگردان دومین قسمت این فیلم سینمایی، علی توکل‌نیا است. لولایی هنگام ساخت این فیلم ۶۳ سال داشت و با این‌حال همان درخششی را از خود به نمایش گذاشت که وقتی در «زیر آسمان شهر» ۲۰ سال پیش بازی می‌کرد، داشت. لولایی در این فیلم می‌خواهد به تمام منتقدان و مخاطبان ثابت کند که تمام نشده است و هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن دارد.

او در فیلم چند میگیری گریه کنی ۲ با نسل جوانی از بازیگران کمدی همراه می‌شود و تجربه‌ی چندین ساله‌ی خود را در اختیار آنها می‌گذارد. لولایی همیشه فداکار بوده و هرگز در هیچ‌یک از سریال‌ها و فیلم‌های او، نمی‌توانید صحنه‌ای را پیدا کنید که او در آن تلاش کند تصویر را بدزدد. حمید لولایی یا همان خشایار، نامی است که در تاریخ هنر این مرزوبوم به‌ویژه در تلویزیون ثبت شده‌است و هرگز فراموش نخواهد شد.