درخشش تدریجی الهام کردا | بازیگری بی‌حاشیه

نویسنده: شبیر نعلبندیان

معمولا بازیگرانی که از تئاتر به سینما و تلویزیون کوچ می‌کنند در مقایسه با آنهایی که از ابتدا در کار تصویر شناخته شده‌اند، راه سخت‌تری در پیش دارند. آنها با هر چهره و جذابیتی ناچار هستند تا برای جلب اعتماد فیلمسازان یا سریال‌سازان با نقش‌های کوتاه و یا مکمل کار خود را آغاز کنند و سپس به جرگه‌ی بازیگرانی با نقش‌های اصلی بپیوندند. الهام کردا بزرگ‌شده و تربیت‌شده‌ی تئاتر است و بیش از بیست‌سال سابقه‌ی بازی در تئاتر را دارد.

در کارنامه‌ی هنری او در تئاتر، سه‌ مورد کارگردانی هم به چشم می‌خورد. کردا را می‌توان بازیگری نامید که با صبر و تکیه بر هنر و تجربه‌ی غنی بازیگری‌اش در ابتدا با نقش‌های کوتاه کار خود را آغاز کرد و سپس با نقش مکمل شناخته شد. او یک‌بار توانست طعم نقش اصلی را بچشد و برایش کاندید سیمرغ شود، اما همه‌چیز به اینجا ختم نمی‌شود. او بعد از نقش اصلی مجددا در نقش‌های فرعی حضور یافت تا ثابت کند درخشش در هر نقشی می‌تواند رخ دهد. به بهانه‌ی اکران فیلم بدون قرار قبلی با بازی او، نگاهی به نقش آفرینی‌های او در سینما و شبکه‌ی نمایش خانگی می‌اندازیم.

 

 برف روی کاج‌ها (۱۳۹۰) | مادرانه و خواهرانه

کارگردان: پیمان معادی

مجموع دقایق بازی الهام کردا در فیلم اول پیمان معادی به بالای پنج‌دقیقه هم نمی‌‎رسد. او نقش زنی به نام نازی را بازی می‌کند که خواهر نریمان بوده و شوهرش به دلیل کار در جنوب، غیبت‌های طولانی‌مدت دارد و از این‌رو با دخترش در همسایگی رویا و درست مقابل خانه‌ی او به تنهایی زندگی می‌کند و هر از گاهی نریمان به او سر می‌زند. اگر خلاصه‌ی کامل داستان «برف روی کاج‌ها» را بخواهیم بازگو کنیم، به‌راحتی می‌توان نازی را حذف کرد چراکه تأثیری بر پیکره‌ی درام نداشته و حضورش فقط بهانه‌ای‌ برای معرفی شخصیت نریمان است.

بااین‌حال در شبی سرد دزد به خانه‌ی نازی می‌زند و او هراسان و سراسیمه با دخترش به خانه‌ی رویا پناه می‌آورد. بازی کردا در این سکانس نه‌چندان کلیدی، نشان‌دهنده‌ی این است که بلندی و کوتاهی نقش برای او اهمیتی نداشته و او در هر صورت کارش را به نحو احسن انجام می‌دهد. نازی که از شدتِ شوک و ترس، دست و صدایش می‌لرزد در خانه‌ی رویا به آرامش رسیده و سپس دخترش را با نوازشی مادرانه آرام می‌کند. تصویری که او از یک خواهر دلسوز و مادری تنها در همین چند دقیقه ارائه می‌دهد، بسیار باورپذیر جلوه می‌کند.

 

 شاهگوش (۱۳۹۲) | مظنون به قتل

کارگردان: داوود میرباقری

الهام کردا در ابتدای راه بازیگری‌اش در مدیوم تصویر در میان خیل عظیم بازیگران سریال «شاهگوش» صاحب نقش خجسته چمانی می‌شود. خجسته در ابتدا ربطی به ماجرای قتل رحمان کله‌پز ندارد و نقش زنی مطلقه را بازی می‌کند که اسد خفته، رئیس کلانتری ملت به خواستگاری او می‌رود. او زنی مستقل و خوش‌اخلاق است که کارگاه تولید ورمی کمپوست را اداره می‌کند‌. او از شخصیتی متین و آرام برخوردار بوده و‌ همواره لبخند به لب دارد و همین سبب می‌شود تا اسد خفته در همان لحظات اول دیدار دل‌بسته‌اش شود. لحن آرام و شمرده همراه با صورتی شاداب و مهربان از ویژگی‌های بارز خجسته بوده که کردا به ظرافت هرچه تمام آن را خلق کرده است.

الهام کردا در اواخر سریال وارد قصه می‌شود و با پی بردن اسد به شباهت ماشینش با ماشین قاتل، او را به کلانتری کشانده و به صورت غیرمستقیم از او بازجویی به‌عمل می‌آورد. خجسته با شنیدن اتهام قتل خنده از چهره‌اش محو شده و پرده از رازی برمی‌دارد و اقرار می‌کند که به‌خاطر مزاحمت‌های پی‌در‌پی شوهرش او را تهدید به قتل کرده است. ممکن است مشاهده‌ی این وجه از شخصیت خجسته که از ابتدا با رخی گشاده و مهربان حضور یافته کمی غیرقابل‌باور برای بیننده جلوه کند اما الهام کردا توازنی پذیرفتی در بازی‌اش برای این دو حس تدارک دیده است.

شاید روی خوش خجسته در ابتدا در نظر مخاطب از او یک فرد ساده‌لوح بسازد، در حالی‌که کردا با توجه به جزئیات، نقش را از آن خود کرده و از خجسته زنی بی‌آلایش و در عین‌حال زیرک پدید آورده که با همان لحن مختص به خود حتی کنایه هم می‌زند. کنایه‌ای که نه از سر رندی بلکه در اوج متانت و در قاموس این شخصیت زده می‌شود. این شکل از بازی، نیازمند تلاشی است که هر بازیگری حوصله‌ی انجامش را آن هم برای چند سکانس از یک سریال نسبتا طولانی ندارد.

 

 به دنیا آمدن (۱۳۹۴) | ستاره‌ می‌شود

کارگردان: محسن عبدالوهاب

الهام کردا پس از ایفای چند نقش کوتاه و فرعی موفق می‌شود تا نقش اصلی فیلم محسن عبدالوهاب را بازی کند. «به دنیا آمدن» عنوان فیلمی است که کردا در نقش پری با هدایت هاشمی هم‌بازی شده است. قصه‌ی فیلم روایت‌گر زوجی هنرمند بوده که در آستانه‌ی میان‌سالی قرار داشته و همراه با تنها فرزندشان زندگی معمولی و نه‌چندان مرفه‌ای دارند. الهام کردادر این فیلم بازیگر تئاتر است و به کارش علاقه‌ی زیادی دارد اما باردار شدن او همه‌چیز را بر هم می‌زند.

فرهاد که موقعیت شغلی خوبی ندارد، او را مجاب به سقط بچه می‌کند اما پری به‌تدریج پشیمان شده و ترجیح می‌دهد بچه‌اش را به دنیا بیاورد؛ تقابل پری و فرهاد باقی ماجرای فیلم را تشکیل می‌دهد. کردا در اولین نقش اصلی‌اش در سینما و در مواجهه با دوراهی سقط و نگه داشتن جنین همچون بازیگری که سال‌ها به ایفای نقش‌های کلیدی عادت کرده، حضوری محکم و مطمئن دارد.

او به‌خوبی توانسته ریزه‌کاری‌ها و جزئیات زنی در شرایط بغرنج پری را به تصویر بکشد. روند بازی او هم‌زمان با گسترش نقش در یک راستا و یک اندازه پیش رفته و وقتی به نقطه‌ی اوج و فوران خشم می‌رسد، بدون ذره‌ای اغراق کارش را انجام می‌دهد. از این‌رو الهام کردا در سی‌وچهارمین جشنواره‌ی فیلم فجر برای بازی‌اش در «به دنیا آمدن» کاندید سیمرغ نقش اول زن شد که با وجود شایستگی موفق به کسب آن نشد.

• بیشتر بخوانید
• نقد فیلم «بدون قرار قبلی» | به دنبال فرهنگ بومی
• همه چیز درباره فیلم بدون قرار قبلی
• تصاویر اکران خصوصی «بدون قرار قبلی» باحضور بهروز شعیبی

 

 نهنگ آبی (۱۳۹۷) | مرز باریک عشق و نفرت

کارگردان:  فریدون جیرانی

درخشش الهام کردا در سریال تلویزیونی «تعبیر وارونه یک رویا» سبب شد تا جیرانی یکی از نقش‌های اولین سریال شبکه‌ی نمایش خانگی‌اش را به او بسپارد. «نهنگ آبی» مملو از بازیگران چهره و تازه‌کار مختلف است که اکثر آنها بازی‌های شایسته و قابل‌قبولی ارائه داده‌اند. سهم کردا از این سریال سی قسمتی تنها سه قسمت بود اما همین کفایت می‌کرد تا او فرصت درخشش مجدد را از دست ندهد. کردا در این سریال ایفاگر نقش دکتر دندان‌پزشکی به نام سارا بوده که با همسرش علیرضا خالقی (فرهاد آئیش) زندگی عاشقانه‌ای دارد.

تنها فرزند مشترک آنها، پگاه (دیبا زاهدی) از اضطراب و استرس حاد رنج می‌برد و رابطه‌ی خوبی با پدرش دارد اما از طرفی ارتباط چندان صمیمی‌ای با مادرش ندارد. دست‌های پشت پرده شرکتی که علیرضا خالقی در آن صاحب سهام است، تصمیم می‌گیرند تا با ارسال فیلم‌های شخصی‌اش با دختری خارجی‌زبان برای خانواده‌اش او را تحت‌فشار قرار دهند. پگاه با آگاهی از راز پدرش او را پس زده و سارا به دخترش نزدیک‌تر از قبل می‌شود و پی به خیانت علیرضا برده و او را بازخواست می‌کند.

کردا موفق شده تا مرز میان عشق و نفرت را که با نابودی رابطه‌ی عاشقانه‌اش با علیرضا نمایان می‌شود، به‌خوبی به نمایش بگذارد. او از زنی که شوهرش را با وجود اختلاف سنی فاحشش با او از شدت عشق ستایش می‌کرده در یک چشم به هم زدن تبدیل به زنی می‌شود که در مقابل شکست عاطفی و حیثیتی همسرش بی‌تفاوت شده و دل‌سنگ می‌شود و در نهایت تصمیم غیرمنتظره‌ای اتخاذ می‌کند. نقش کوتاه اما موثری که به کردا سپرده شده با بازی درخشان او تبدیل به یکی از بهترین نقش‌آفرینی‌های کارنامه‌‌ی هنری‌اش شده است.

 

 سرکوب (۱۳۹۷) | قربانی خشونت

کارگردان: رضا گوران

الهام کردا در «سرکوب» در نقش  دختر بزرگ خانواده، پریسا در کنار چهار بازیگر زن دیگر حضور یافته است. پریسا زنی مطلقه است که پسربچه‌ای مبتلا به اوتیسم داشته و از این‌رو رفتارهای عصبی و پرخاشگرانه‌ای دارد. از طرفی او دمدمی‌مزاج هم محسوب می‌شود و پس از هر فریاد یا پرخاش به‌سرعت پشیمان شده و عذرخواهی می‌کند که بخشی از این رفتار را می‌توان به شرایط کنونی‌اش تعمیم داد. پریسا همانند دو خواهر دیگر از پدرش متنفر بوده و حتی برخورد سردی با یکی از دوستان پدرش دارد. در عین‌حال که او فردی مغرور و حق‌به‌جانب است، نشان داده می‌شود که از عالم و آدم نیز طلبکار است.

الهام کردا جنسی از خشونت و تندخویی را در ایفای این نقش به نمایش گذاشته که نه‌تنها توی ذوق نمی‌زند بلکه هم‌دلی‌برانگیز هم تلقی می‌شود. او برای جان بخشیدن به این شخصیت نابه‌سامان به فریادهای گوش‌خراش یا خارج از قاعده متوسل نشده و کنترل درستی بر میزان صدا و میمیک صورتش در هنگام عصبانیت دارد. پریسا در طول زمان فیلم چندین بار از کوره در می‌رود و کردا هر بار به شکلی متفاوت و متناسب با موقعیت پیش‌آمده عصبانیتش را بروز می‌دهد. بنابراین می‌توان اظهار داشت که او در کنار رویا افشار بهترین بازیگر فیلم سرکوب بود.

 

 کرگدن (۱۳۹۸) | بانوی انتقام

کارگردان: کیارش اسدی‌زاده

الهام کردا پس از نقش کوتاهی که در «نهنگ آبی» نصیبش شد به تیم بازیگران سریال «کرگدن» ملحق شد و این‌بار یکی از نقش‌های مهم و کلیدی و حتی به‌عبارتی اصلی با نام سیمین را به‌دست آورد. سیمین زنی است که برای انتقام مرگ همسرش وارد دهکده ونوشه و برادرش افشین شده و در کالبد دختری مجرد که در بیلیارد تبحر چشم‌گیری دارد با نام مستعار کیانا مرادی و ظاهری متفاوت تصمیم می‌گیرد تا افشین را عاشق خود کند و سپس او را به قتل برساند.

کردا در تمام طول سریال به‌غیر از چند قسمت پایانی نقش کیانا را بازی کرده و بنا به اقتضای قصه چیزی از سیمین و قصدش بروز نمی‌دهد. کردا نقش کسی که برای مسببین مرگ همسرش نقش بازی می‌کند را به‌گونه‌ای ایفا کرده که مخاطب تا پیش از برملا شدن نیت او بویی از این حقه نمی‌برد. گواه موفقیت او در ایفای نقشی با چنین مختصات، همان سکانسی است که افشین بر سر میز صبحانه به او شک کرده و سیمین با حسی مملو از ترس و استرس سعی می‌کند تا به طریق کیانا واکنش نشان دهد که هویتش برملا نشود.

 

 بدون قرار قبلی (۱۴۰۰) | حضوری دل‌نشین با لهجه‌ای شیرین

کارگردان: بهروز شعیبی

«بدون قرار قبلی» تا به امروز جدیدترین فیلم اکران شده از الهام کردا است. فیلمی که در چهلمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و بازی کردا توجهات بسیاری را به خود جلب کرد. یاسمن (پگاه آهنگرانی) همراه با فرزندش از آلمان به ایران می‌آید و پس از آن به مشهد می‌رود تا در خانه دخترخاله‌اش یعنی نرگس ساکن شود. کردا نقش نرگس را عهده‌دار بوده و با بازی درخشانش تعریف درستی از نقش مکمل را ارائه می‌دهد.

جریان فیلم با حضور او در پایان یک‌سوم ابتدایی روی غلطک می‌افتد.در واقع شخصیت نرگس در فیلمنامه به‌خوبی پرداخت شده و شعیبی در بزنگاه مناسبی از حضور او بهره می‌برد اما تاثیر بازی کردا کمتر از کار نویسنده و سازنده‌ی اثر نیست. او به درک درستی از نقش رسیده و ورودش به فیلم ‌به‌سان کاتالیزور می‌ماند که سطح و روند فیلم را با نقش‌آفرینی خود ارتقا می‌دهد. کردا زوایای مختلف یک زن متاهل مشهدی که با وجود مدرن بودن، همچنان به مناسبات سنتی پایبند بوده را به شکلی دقیق در بازی‌اش هویدا می‌سازد.

خوش‌مشربی، شوخ‌طبعی و دست و دل‌بازی از خصوصیات شخصیت نرگس بوده که از قضا کردا سابقه‌ی بازی در چنین نقشی را در کارنامه‌اش دارد اما به‌واسطه‌ی لهجه‌ی مشهدی توانسته بازی متفاوتی در مقایسه با آن نقش‌ها از خود نشان دهد. شایان ذکر است که به گفته‌ی کردا جهت ادای درست لهجه‌ی مذکور معلمی داشته که در طول فیلمبرداری با او تمرین می‌کرده است. الهام کردا می‌توانست برای بازی‌اش در فیلم بهروز شعیبی برنده‌ی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن شود که در کمال شایستگی و ناباوری حتی کاندید هم نشد.