نویسنده: سهراب صباغیان
محمدحسین فرح‌بخش مدت‌ها است که در سینمای ایران حضور دارد و بدون توجه به نظر صاحب نظران و منتقدان سینما کار خود را انجام می‌دهد. تلاش او در ساخت کمدی‌های سبک و عامه‌پسند برای روشن نگاه داشتن چراغ سینمای کم‌مخاطب ایران ستودنی است. نگاهی به فیلم‌هایی که فرح‌بخش تولید کرده این نکته را ثابت می‌کند که این آثار در میان تماشاگران سینمای ایران هواداران خاص خود را دارد و کم یا زیاد می‌تواند آن قشر از تماشاگرانی را که برای نود دقیقه تفریح به سالن‌های سینما می‌روند راضی کند. هر چند باید به این نکته هم توجه داشت که فیلم‌های فرح‌بخش مدت‌ها است که از دوران اوج خود فاصله گرفته‌اند و به اندازه آثار قبلی او مانند کما نمی‌فروشند.
اما هر چه هست این فیلم‌ها انقدر فروش دارند که این تهیه‌کننده قدیمی را راضی کنند تا به کار خود در سینمای ایران ادامه دهد. فرح‌بخش مسیر پر پیچ و خمی را در سینمای ایران طی کرده تا به امروز رسیده است. فارغ از کیفیت آثاری که او تهیه‌کننده آن‌ها بوده این قدرت فرح‌بخش در تشخیص نیازهای بازار بوده که از او تهیه کننده‌ای موفق ساخته است. او که همیشه حواسش به حال و هوای جامعه بوده و با قدرت تشخیص ذاتی‌اش موفق شده آثاری تهیه کند که بقای او و سینمای ایران را به طور توامان تضمین کند.
«شهر هرت» آخرین فیلم تهیه شده توسط حسین فرح‌بخش داستان یک خواهر و برادر به نام‌های پرویز و پرستو (با بازی پژمان جمشیدی و شبنم مقدمی) را روایت می‌کند که خرج خود را از راه سرکیسه کردن خانواده‌های پولدار در می‌آورند. پرویز با کرایه کردن یک ماشین نعش‌کش به خانه مرده‌های پولدار می‌رود و با دادن آدرس آن‌ها به خواهرش پرستو شرایط کلاهبرداری را مهیا می‌کند. پرستو به‌عنوان همسر دوم متوفی و با یک صیغه‌نامه جعلی وارد مراسم می‌شود و با معرفی کردن خود به عنوان همسر مبلغی حق‌السکوت دریافت می‌کند.
پرستو که چهل و چهار ساله است و نامزدش در زندان به سر می‌برد تلاش می‌کند او را آزاد کند. اما در یکی از کلاهبرداری‌های مشترک‌شان با پرویز اسیر باند خطرناک و مافیایی سالار (با بازی بابک کریمی) می‌شوند که به تازگی مقدار زیادی دلار اختلاس کرده و با جا زدن خود به عنوان مرده قصد فرار از ایران را دارد. پرستو متوجه این اقدام سالار می‌شود و تلاش می‌کند از این اطلاعات جدید برای تلکه کردن بیشتر او استفاده کند. غافل از این‌که سرنوشت شرایط دیگری را برای او و پرویز رقم زده است…
بعد از اکران بسیار موفق و فروش عجیب و استثنایی «فسیل» مشخص بود که کریم امینی خیلی زود تبدیل به یکی از کارگردانان پرطرفدار سینمای ایران می‌شود که تهیه‌کنندگان زیادی تمایل دارند با او همکاری کنند. فسیل نشان داد که امینی بلد است به کمدی‌های عامه‌پسند سینمای ایران عنصر خلاقیت را اضافه کند و با اضافه کردن عنصر خلاقیت این سبک از فیلم‌ها را از حالت خمودگی خارج نماید. احتمالاً به دلیل همین خلاقیت هم هست که فرح‌بخش به سراغ کریم امینی رفته تا آخرین کمدی سینمایی‌اش خلاقانه از کار در بیاید. شهر هرت البته تفاوت‌هایی با «فسیل» دارد که باعث می‌شود این دو فیلم از یک دیگر متمایز شوند.
در فسیل امینی بیش از هر چیز به بسط درست ایده اولیه داستان خود دلبسته بود و تمام کوشش او این بود که ایده اولیه را خوب پرورش دهد تا نتیجه یک کمدی متفاوت و خلاقانه از کار در بیاید. اما در شهر هرت بیشترین تمرکز امینی بیشتر بر روی اجرای درست موقعیت‌های طنزی بوده که قرار است از تماشاگر خنده بگیرند. تفاوت بعدی این دو فیلم در نحوه استفاده و جنس شوخی‌ها است.
در «فسیل» تلاش امینی این بود که با استفاده از توانایی بازیگر نقش اول فیلمش (بهرام افشاری) از تماشاگر خنده بگیرد اما در «شهر هرت» کوشیده تمام ستارگان فیلم را در موقعیت‌های طنز به شکلی هدایت کند که آن موقعیت برای تماشاگر خنده‌دار جلوه کند. اما علی رغم این تفاوت‌ها هدف غایی و نهایی این دو فیلم یکی است و آن سرگرم کردن تماشاگر خسته‌ی ایرانی است. تماشاگری که با توجه به وضعیت امروز جامعه ایران تمام هدفش از رفتن به سینما و تماشای یک فیلم سرگرمی است و باید گفت فیلم‌هایی مانند فسیل و «شهر هرت» بهتر از سایر فیلم‌ها شرایط را برای سرگرم کردن مخاطب مهیا می‌کنند.
- بیشتر بخوانید
- کارخانه رویاسازی | معرفی و نقد فیلم «تصور»
- نقد فیلم «عروسی مردم» | تلاشی برای تلفیق کمدی و تعلیق
- نقدی بر فیلم فسیل | ماشین زمان
یکی از ویژگی‌های مهم و اصلی فرح‌بخش این است که در فیلم‌هایش با تمام ستارگان سینمای ایران کار کرده است. از ابوالفضل پورعرب و بیژن امکانیان تا امین حیایی و فرهاد اصلانی همگی برای مدتی هر چند کوتاه گذارشان به دفتر فرح‌بخش اُفتاده است و با او فیلم کار کرده‌اند. اکثر قریب به اتفاق این بازیگران هم از این همکاری راضی بودند و به همین خاطر است که همکاری آن‌ها با فرح‌بخش چند بار پشت سر هم تکرار شده است. در فیلم شهر هرت هم ما شاهد حضور بازیگران مختلفی هستیم که هرکدام سابقه متفاوتی در سینمای ایران دارند.
بابک کریمی با سابقه حضور در آثار روشنفکرانه سینمای ایران و یک پیشینه بین‌المللی، شبنم مقدمی با سابقه حضور در فیلم‌های درام و پیچیده و کسب جوایز متعدد سینمایی و پژمان جمشیدی به عنوان فوتبالیستی قدیمی و ستاره نوظهور سینمای ایران گروه اصلی بازیگران فیلم شهر هرت را تشکیل می‌دهند. این سه بازیگر چه به لحاظ کارنامه هنری و چه به لحاظ جنس و شکل بازی تفاوت‌های فراوانی با یکدیگر دارند. اما امینی در این فیلم موفق شده با هماهنگ کردن این سه بازیگر نتایج خوبی بگیرد و موقعیت‌های کمیک فیلمش را با کیفیت نسبتاً مطلوبی اجرا کند.
تکلیف و هدف فیلم‌هایی مثل شهر هرت از اکران مشخص است. این فیلم‌ها قرار نیست مخاطب جدی را به سالن‌های سینما بیاورند. هدف آن‌ها از اکران جذب مخاطب عام و توده مردم است. هدفی که اگر محقق شود (مانند فیلم فسیل) می‌تواند فروش هنگفتی را برای آخرین فیلم تهیه شده توسط محمدحسین فرح‌بخش رقم بزند. بنابراین به این فیلم‌ها باید به شکل متفاوتی نگاه کرد. اگر این فیلم‌ها را با توجه به هدف‌گذاری که کرده‌اند تماشا کنیم اکران آن‌ها برای ما چندان جای تعجب نخواهد داشت. اما اگر قرار باشد با پیش‌فرض قبلی وارد سالن سینما شویم و به تماشای این فیلم‌ها بنشینیم یقیناً از تماشای آن لذت نخواهیم برد. بنابراین مهم است که هدف ما از تماشای شهر هرت چیست. این فیلم مخاطب مشخصی دارد و بدون ریاکاری و صادقانه هدف خود را از ساخت فیلم، فروش می‌داند. اگر کسی با این موضوع مشکل نداشته باشد یقیناً از تماشای شهر هرت لذت خواهد برد. در غیر این صورت از دایره مخاطبین فیلم خارج است و نمی‌تواند از تماشای فیلم لذت ببرد.
قطع به یقین فروش شهر هرت بیشتر از هر کس برای تهیه‌کننده فیلم یعنی محمدحسین فرح‌بخش اهمیت دارد. فروش بالای فیلم شهر هرت می‌تواند شرایط را برای حضور هر چه فعالانه‌تر این تهیه‌کننده پرکار و قدیمی مهیا کند. اما فروش پایین فیلم می‌تواند فرح‌بخش را به فکر بازنگری در روش خود برای تهیه فیلم بی‌اندازد. از طرف دیگر میزان فروش «شهر هرت» می‌تواند نشان دهد که آیا فرح‌بخش همان تهیه‌کننده باهوش قدیمی است یا خیر؟ آیا هنوز جامعه ایران را مانند سال‌های گذشته می‌شناسد یا توانایی تشخیص او هم از دست رفته است؟ به طور کلی شهر هرت در کارنامه کاری فرح‌بخش فیلم بسیار مهمی است. فیلمی استراتژیک که می‌تواند تکلیف او را با سینمای امروز ایران مشخص کند.
منبع: سایت سینماتیکت
