نقد مینی‌سریال صحنه‌هایی از یک ازدواج (scenes from a marriage)

گاهی آدم­ها تنها از سر عشق، علاقه یا چیزهایی شبیه به این­ها در کنار هم نمی­‌مانند حتی عادت هم نقشی در این کنار هم ماندن ندارد بلکه آدم­ها گرفتار هم می­‌شوند، چنان در خلا­ءهای روحی یکدیگر نفوذ می‌­کنند که در آزاردهنده‌­ترین شرایط هم به رفتن و رها کردن یکدیگر فکر نمی‌کنند یا دل کندن برای­شان به یک راه­ حل زجرآور تبدیل می­شود.

این آدم­‌ها ممکن است یک عمر با هم بمانند، شاید مدت کوتاهی فاصله بگیرند، بروند و برگردند، بروند و باز هم برگردند اما در نهایت این داستان ناخوشایند می­تواند یک عمر ادامه داشته باشد. صحنه­‌هایی از یک ازدواج برشی­ است از زندگی چنین آدم­‌هایی؛ آدم­‌هایی که تله­‌های روحی و شخصیتی مشترکی دارند و کنار هم ماندن­شان آزاری­ست همراه با لذت. حتی شاید در چنین شرایطی خیانت ببینند یا خیانت کنند، زخم بزنند یا زخم بخورند اما تا پاره شدن آخرین رشته­‌های عاطفی میان­شان دوام می‌­آورند و روح آسیب ­دیده‌­شان را به دنبال خود می‌­کشند.

مینی­‌سریال پنج اپیزودی صحنه‌­هایی از یک ازدواج(محصول شبکه‌­ی اچ­بی­او) به کارگردانی «هاگای لیوای» بازسازی مینی­‌سریالی سوئدی(شش قسمتی) با همین عنوان اثر اینگمار برگمان است که بعدها به یک فیلم ۱۲۸دقیقه‌­ای تبدیل شد. هاگای در بازسازی اثر، زوج آمریکایی متعلق به طبقه­‌ی متوسط را جایگزین زوج ثروتمند سوئدی کرده و اتفاق را از زاویه­‌ی دیگری روایت می­کند. در اثر هاگای جایگاه زن و مرد به نسبت اثر برگمان عوض شده و زن پیش­برنده­‌ی اصلی قصه است. مرد بیشتر زمان خود را در خانه می­گذراند و بخش عمده­‌ی مسئولیت نگهداری از ایوا(دخترشان) به عهده­‌ی اوست و میرا در مدیریت و کنترل زندگی نقش پررنگ­‌تری دارد. این تفاوت میان نسخه­‌ی اصلی و نسخه­‌ی لیوای برای مخاطب چالش تازه­‌ای ا­ست. مخاطب این­بار فرصت دارد روایت این رابطه­‌ی پیچیده را از زاویه­‌ی دیگری ببیند، تحلیل کند و در میان میرا و جاناتان قرار بگیرد.

صحنه­‌هایی از یک ازدواج با نمایش تصویری کامل و به­ ظاهر بی­‌نقص از زندگی میرا(جسیکا چستین) و جاناتان(اسکار آیزاک) از زبان خودشان آغاز می­شود، تصویری که به مرور(و اپیزود به اپیزود) ترک برمی­دارد و در نهایت می­‌شکند. آن­ها در واقعیت زوج موفقی نیستند که در قاب ثابت و دو نفره­‌ی ابتدایی درباره‌­ی ازدواج­ و زندگی مشترک‌­شان حرف می­زنند بلکه در آستانه­‌ی طوفانی ایستاده‌­اند که به زودی همه چیز را بهم خواهد ریخت.

جاناتان حاضر است وضعیت پیش ­آمده را روشنفکرانه و در ظاهر صبورانه تحمل کند، حتی عکسی از رقیب پنهانی­‌اش ببیند شاید با این کارها میرا را از دست ندهد(همانطور که او را در آخرین لحظاتِ پیش از رفتن سخت در آغوش می­گیرد و رها نمی­کند) اما میرا از زندگی یکنواختی که از بیرون ویترین خوشایندی دارد به تنگ آمده و خلاف جاناتان که منفعلانه حاضر به ادامه ا­ست، عصیان می­کند. مخاطب به مرور شبیه به روان‌درمانگر یا روانکاو این زوج می­شود، از آن­ها فاصله می­گیرد و بیرون از فضای پیچیده­‌ی میان آن­ها، بی­‌طرفانه بر کشمکش‌­ها و درگیری‌­ها­ی‌شان نظارت می­کند؛ گاه به جاناتان حق می­دهد و گاه به میرا، گاه نگران این می­شود و گاه آن اما در نهایت عمق تلخی واقعیت این ازدواج و رابطه­‌ی آشفته را درک می­کند.

صحنه­‌هایی از یک ازدواج تنها داستان یک ازدواج نیست بلکه برش­‌هایی­ است از سقوط یک رابطه، رابطه‌­ای که کاملا با تصویر ابتدایی که میرا و جاناتان تلاش می­کنند ارائه بدهند متفاوت است. اپیزود­های مینی­‌سریال با وجود پیوستگی مضمونی، هر یک هویت مستقلی دارند و اتفاقاتی میان میرا و جاناتان را از نقطه‌­ای آغاز می­کنند و آن را درست به پایان می­رسانند.

در اپیزود پنجم(آخرین اپیزود) میرا تصویر درست و کاملی از ارتباط پیچیده­‌ی میان خودش و جاناتان را مطرح می­کند؛”من تو رو دوست دارم و همیشه داشتم به شیوه‌­ی آشفته­‌ی خودم… و تو منو دوست داری به روش پیچیده­‌ی خودت و همیشه هم دوستم خواهی داشت…” این داستان همان آدم­هاست؛ آدم­‌هایی که تله­‌های شخصیتی مشترک­شان بزرگ­ترین مانع رهایی­‌شان از یکدیگر می­شود.  میرا می­رود و بازمی­گردد، جاناتان می­ماند، هم میرا را می­­خواهد و هم او را پس می­زند. ازدواج می­کند، دوباره پدر می­‌شود اما قلبش همچنان سرشار از عشق میراست. صحنه‌­هایی از یک ازدواج با پشت­‌صحنه آغاز می­شود و با پشت­‌صحنه به پایان می­رسد، جسیکا چستین پیش از شروع نخستین اپیزود حلقه­ به انگشت می­کند و در آخرین سکانس چستین و آیزاک پس از پایان فیلمبرداری به اتاق­‌هایی جدا می­روند، راه این شخصیت­‌ها در نهایت جداست. هرچقدر عشق آشفته و پیچیده‌­ای میان­شان در جریان باشد باز هم به نقطه­‌ی مشترکی نخواهند رسید.