نگاهی به کارنامه بازیگری رویا تیموریان | بازیگر قدر نادیده سینمای ایران
نویسنده: مازیار وکیلی
رویا تیموریان حضور پررنگی در سینمای ایران نداشته است. برخی از بازیگران هم‌دوره‌ی تیموریان با حضور در چند پروژه تلاش می‌کنند همیشه در دسترس و پُرکار باشند. اما تیموریان کارش را به دور از هیاهوهای مرسوم سینمای ایران و با صبر و حوصله پیش می‌برد. به خاطر همین حضور کم‌حاشیه و به دور از جنجال هم است که پیدا کردن ویژگی خاصی در بازی تیموریان کار بسیار سختی است. به این معنا که نمی‌توان تیموریان را با تیپ خاصی به یاد آورد. علاوه‌بر این کارنامه‌ی این بازیگر توانای سینمای ایران از چنان تنوع و گستردگی برخوردار است که تماشاگر را غافلگیر می‌کند. این تنوع باعث شده تیموریان در تیپ خاصی کلیشه نشود و بتواند طیف وسیعی از نقش‌های مختلف را در ژانرهای گوناگون بازی کند.
بسیاری از تحلیل‌گران اعتقاد دارند بازی خوب بازی است که طبیعی و روان باشد تا تماشاگر احساس نکند بازیگر دارد برای او بازی می‌کند. در مقابل این نظر عده‌ای اعتقاد دارند که بازیگری در ذات خود یک نمایش است و بازیگر خوب کسی است که بتواند از تمام ابزارهای نمایشی به نفع بازی خود استفاده کند. به بیان دیگر بازی خوب بازی‌ای است که کاملاً به چشم بیاید و تماشاگر بعد از پایان فیلم و خروج از سالن سینما آن بازی را به خاطر بسپارد. بازیگر بزرگ و موفق نیز کسی است که بتواند در هر دو قالب بازی‌های خوبی ارائه دهد؛ تیموریان چنین بازیگری است. بازیگری که هم می‌تواند نقش‌هایش را راحت و روان و به دور از اغراق بازی کند و هم می‌تواند با تیپ‌سازی کاری کند که نقشش بعد از پایان یک فیلم یا سریال برای همیشه در یاد و خاطر تماشاگران باقی بماند.
رویا تیموریان را بیشتر با نقش‌ها مکمل درخشانی که بازی کرده است به خاطر می‌آوریم. گاهی این قاعده نقض شده و او با حضور در نقش اصلی فیلم‌هایی مانند «زندان زنان» هم درخشیده است. اما این بازیگر توانا بیشتر با نقش‌های مکمل خاطره‌انگیزی که بازی کرده به یاد آورده می‌شود. حضور ترسناک و رعب‌آور او در «خانه دختر» بهیادماندنی است. او نقش زنی جا مانده در عصر سنت را که با اقداماتش باعث بروز فاجعه می‌شود با چنان خونسردی بازی کرده که برای مدت‌ها در یاد تماشاگر می‌ماند. از طرف دیگر بازی‌های کمیک او در فیلم «کافه ستاره» و سریال‌های «شمس‌العماره» و «دیوار به دیوار» هم بهیادماندنی است.
تیموریان بدون اینکه بخواهد کار خاصی انجام دهد تنها با چند تغییر کوچک در رفتار و میمیک از مادر شوهر وحشتناک خانه دختر تبدیل به پوران ابریشمی حواس پرت «دیوار به دیوار» می‌شود. این توانایی به تیموریان اجازه داده که حضوری مداوم و همیشگی در متن سینما و تلویزیون ایران داشته باشد. حضوری که لزوماً با پرکاری همراه نیست اما دائمی و همیشگی است. او برای تماشاگران سینما و تلویزیون ایران تبدیل به خاطره‌ای خوش شده است. این بدان معنا است که نمی‌توان تیموریان از حافظه جمعی مردم ایران پاک کرد. رسیدن به چنین دستاوردی نهایت آرزوی هر بازیگری است. تیموریان با توانایی بالایش به چنین دستاوردی دست پیدا کرده و توانسته در خاطرات ایرانیان جای مناسبی برای خود دست‌و‌پا کند. به بهانه حضور متفاوت و درخشان تیموریان در فیلم ملاقات خصوصی نگاهی به کارنامه‌ی بازیگری این بازیگر خوب سینمای ایران می‌اندازیم.
![رعنا]()
رعنا | تهمینه دانایی
رعنا | تهمینه داناییکارگردان: داوود میرباقری
«رعنا» نام داوود میرباقری را به‌عنوان کارگردانی توانا در روایت داستان‌های متفاوت و پیچیده بر سر زبان‌ها انداخت. رعنا داستان زنی با همین نام (با بازی گلچهره سجادیه) را روایت می‌کند که در سال‌های قبل از انقلاب علی‌رغم مخالفت‌های منصور (با بازی بهزاد فراهانی) با معلمی انقلابی به نام جواد دانایی (با بازی سعید نیک‌پور) ازدواج می‌کند. جواد توسط ساواک دستگیر و در زندان کشته می‌شود. سال‌ها بعد پسر رعنا به دلیل مبارزه با رژیم پهلوی گم می‌شود. رعنا همراه دخترش تهمینه (با بازی رویا تیموریان) دنبال پسر گمشده‌اش می‌گردد و همین جست‌و‌جو باعث می‌شود خاطرات گذشته دوباره زنده شود…
تهمینه دانایی نقشی بود که او را به سینما و تلویزیون ایران معرفی کرد. بازی او در نقش دختری جوان که میان انتخاب یک زندگی آرمان‌خواهانه مانند پدرش و یک زندگی معمولی مانند سایر دختران دچار تردید شده بسیار جذاب است. او شک‌ها، تردیدها و هراس‌های تهمینه را به خوبی از کاردرآورده و در اولین نقش مهم زندگی‌اش نشان می‌دهد توانایی بالایی در ایفای نقش‌های سخت و پیچیده دارد.
زندان زنان | طاهره یوسفی
کارگردان: منیژه حکمت
«زندان زنان» داستان رئیس زندانی به نام طاهره یوسفی است که در سال ۱۳۶۲ به ریاست زندان زنانی که زندانی‌هایش دست به شورش زده‌اند منصوب می‌شود. او موفق می‌شود با اعمال روش‌های سخت‌گیرانه شورش زندانیان را مهار و با میترا (با بازی رویا نونهالی) که در میان سایر زندانیان نفوذ زیادی دارد رابطه‌ی دوستانه برقرار کند. رابطه‌ی دوستانه‌ای که برای سال‌ها ادامه پیدا می‌کند و حوادث مختلفی را در این زندان رقم می‌زند.
بدون‌شک طاهره یوسفی شاه‌نقش تمام دوران بازیگری رویا تیموریان است. طاهره یوسفی زنی مذهبی، قدرتمند و مدبر است که برای مهار شورشی بزرگ به زندان زنان فرستاده می‌شود. او در ابتدای فیلم موفق می‌شود این اقتدار توام با آرامش را در مواجهه با زندانیان به نمایش بگذارد. اما قرار نیست شخصیت طاهره به همین شکل باقی بماند و او در طول فیلم دچار استحاله می‌شود. استحاله‌ای که او را به زندانیان و در راس آن‌ها میترا به عنوان تنها زندانی مادام‌العمر زندان نزدیک می‌کند. طاهره به تدریج با حقایق اجتماع آشنا می‌شود و این حقایق از او انسان مهربان‌تر و آرام‌تری می‌سازد. تا جایی‌که حاضر می‌شود سند خانه خود را وثیقه بگذارد تا میترا آزاد شود و برای کمک به جوانی بزهکار به یاری‌اش بشتابد. تیموریان در این فیلم با نمایش درست و دقیق استحاله طاهره موفق می‌شود بهترین بازی دوران بازیگری خود را انجام دهد. بازی درخشانی که برای او جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را از جشن خانه سینما به ارمغان آورد.
![شب-دهم]()
شب دهم | تاج الملوک
شب دهم | تاج الملوککارگردان: حسن فتحی
ملودرام تاریخی حسن فتحی یکی از بهترین سریال‌های تلویزیون درباره واقعه عاشورا است. این سریال داستان حیدر خوش‌مرام (با بازی حسین یاری) را روایت می‌کند که عاشق فخرالزمان (با بازی کتایون ریاحی) از نوادگان قجر می‌شود. فخرالزمان برای قبول پیشنهاد ازدواج حیدر شرط عجیبی می‌گذارد و آن برگزاری مراسم تعزیه در دوران استیلای رضاخان است. دورانی که برگزاری تعزیه ممنوع بود و مجازات سختی به دنبال داشت…
رویا تیموریان اقتدار بازی‌اش در نیمه‌ی اول «زندان زنان» را همراه خود به «شب دهم» آورد و توانست نقش پیچیده‌ی تاج‌الملوک عمه‌ی فخرالزمان را به خوبی ایفا کند. تاج‌الملوک زن تنهایی است که هنوز در توهمات اقتدار دوران قاجار زندگی می‌کند. او برای اثبات این اقتدار و بازگشت به دوران شکوه و بزرگی عهد قاجار از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند. صلابت و اقتدار این بازمانده خاندان قاجار در «شب دهم» رنگ و بویی ترسناک به خود گرفته است. تیموریان با آن لحن سرد و نگاه‌های بی‌احساس موفق شده به خوبی ترس و نفرت را به تماشاگر منتقل کند و نشان دهد از این زن شیطان صفت قجری هر کاری ساخته است، حتی کشتن خودش. بازی متفاوت تیموریان در این سریال بار دیگر ثابت کرد که او چه بازیگر مقتدر و توانایی برای بازی در نقش‌های سخت و پیچیده است.
![کافه-ستاره]()
کافه ستاره | ملوک
کافه ستاره | ملوککارگردان: سامان مقدم
کافه ستاره بهترین و موفق‌ترین فیلم سامان مقدم تا امروز است. فیلم داستان سه زن به نام‌های فریبا (با بازی افسانه بایگان)، سالومه (با بازی هانیه توسلی) و ملوک (با بازی افسانه بایگان) در پایین شهر تهران را روایت می‌کند. افسانه با اداره کردن کافه‌ای کوچک و محقر خرج خودش و خانواده‌اش را در می‌آورد. سالومه دختر جوان و زیبای محل عاشق ابی (با بازی پژمان بازغی) است. اما ابی هیچ پولی ندارد که با سالومه ازدواج کند. ملوک هم زن میان سال و تنهایی است که دل در گرو یکی از جوانان محل بنام خسرو (با بازی حامد بهداد) دارد.
تیموریان در «کافه ستاره» متفاوت‌ترین نقش کارنامه‌ی حرفه‌ای خود را ایفا کرد. نقش زن میان‌سال و تنهایی که دل در گرو پسر جوانی دارد که سال‌ها از او کوچک‌تر است. این موقعیت جذاب دراماتیک به کمک تیموریان آمده تا جنس بازی‌اش را تغییر دهد و بازی متفاوتی ارائه دهد. نگاه‌های مشتاق و حسرت‌بار او هنگام مواجهه با خسرو به شکلی ناخواسته باعث رقم خوردن لحظات طنزآمیزی می‌شود که لحن فیلم تلخ مقدم را متعادل می‌کند. بازی رویا تیموریان در سکانسی که آماده حضور خسرو در منزلش می‌شود به نقطه اوج می‌رسد و رنگی از حسرت و شفقت به خود می‌گیرد. او در «کافه ستاره» برای اولینبار ثابت کرد می‌تواند نقش‌هایی با ته‌مایه‌ی طنز را هم به خوبی ایفا کند. در واقع با این فیلم بود که تیموریان پرسونای زن مقتدر خودش را شکست و جنبه دیگری از توانایی‌هایش را به منصه‌ی ظهور گذاشت.
![دیوار-به-دیوار]()
دیوار به دیوار | مینو ابریشمی
دیوار به دیوار | مینو ابریشمیکارگردان: سامان مقدم
سامان مقدم بارها ثابت کرده وقتی برای ساخت فیلم طنزی دورخیز می‌کند، نتیجه قابل قبول از کار در می‌آید. «مکس» و دوگانه‌ی «نهنگ عنبر» در سینما و سریال دو فصلی دیوار به دیوار نمونه‌هایی از تلاش‌های موفقت‌آمیز این کارگردان در ژانر کمدی است. «دیوار به دیوار» داستان چند خانواده مال‌باخته را روایت می‌کند که به دلایل مختلفی مجبور می‌شوند برای مدتی در کنار هم زندگی کنند. خانواده‌هایی که هرکدام ویژگی‌های خاص خودشان را دارند و زندگی آن‌ها در کنار یکدیگر باعث اتفاقات طنزآمیز سریال می‌شود.
تیموریان در این سریال ایفاگر نقش مینو ابریشمی است. زن ثروتمند و تنهایی که حواس‌پرت و ساده است و همین ویژگی‌ها او را از سایر زنان متمایز می‌کند. تیموریان در هر دو فصل سریال دیوار به دیوار یک‌بار دیگر توانایی‌های خودش را در یک نقش طنز به رخ می‌کشد. حواس‌پرتی‌های مینو ابریشمی در کنار متانت و سادگی او ویژگی‌های برجسته‌ی این شخصیت است که او را از ملوک «کافه ستاره» متمایز می‌کند. او در این سریال موفق می‌شود خودش را با سایر بازیگران که در بازی طنز متبحر و توانا هستند (از جمله امیرمهدی ژوله و پژمان جمشیدی) هماهنگ کند.
لحظه‌ای در سریال نیست که رویا تیموریان در آن حضور داشته باشد و اتفاق جذابی رقم نخورد. میان بازیگر این سریال کار تیموریان از همه سخت‌تر بوده چراکه برخلاف دیگر شخصیت‌های سریال ویژگی‌های مینو ابریشمی درونی‌تر و بازی این ویژگی‌ها سخت‌تر است. با بازی در این سریال تیموریان یک‌بار دیگر ثابت می‌کند برای ماندگاری یک نقش طنز بیشتر از حرکات اغراق‌آمیز و تکیه‌کلام منحصر‌به‌فرد به درک درست و تحلیل دقیق نقش نیاز است. درک و تحلیلی که اگر به خوبی انجام شود یقیناً آن نقش تبدیل به نقشی ماندگار خواهد شد.
![سرباز]()
سرباز | مادر یحیی
سرباز | مادر یحییکارگردان: هادی مقدم‌دوست
سریال «سرباز» هادی مقدم دوست یکی از عجیب‌ترین و متفاوت‌ترین سریال‌های تلویزیون در سال‌های اخیر است. سریالی که با شکل روایی متفاوت و نحوه داستان‌گویی خاصش تماشاگران را به دو دسته موافق و مخالف رادیکال تقسیم کرد. «سرباز» داستان یک پزشک جوان بنام یحیی (با بازی آرش مجیدی) است که درگیر حل‌و‌فصل مسئله‌ی ازدواج با همسرش یلدا (با بازی الیکا عبدالرزاقی) است. یحیی تصمیم می‌گیرد به سربازی برود و این سرآغاز ماجراهای این سریال است…
تیموریان در سریال «سرباز» نقش پررنگی ندارد. مادر یحیی یکی از نقش‌های اصلی فیلم نیست و نسبت به دیگر شخصیت‌ها حضور کم‌رنگ و کوتاهی در سریال دارد. همچنین به لحاظ دراماتیک هم نقش چندانی در داستان ندارد. اما تیموریان موفق می‌شود همین نقش را هم با افزودن آرامش و وقاری مادرانه متفاوت از کار در بیاورد. سرباز نشان داد تیموریان می‌تواند در سریالی که ساختار متفاوت و روایت رادیکالی دارد هم بازی خوبی ارائه دهد و نقشی فرعی را تبدیل به نقشی جذاب برای تماشاگر کند.
- بیشتر بخوانید
- نقد و بررسی فیلم «ملاقات خصوصی» | مسیری تازه از دل الگوهای تکرار شده
- نقد و تحلیل شخصیت هوتن شکیبا در فیلم «ملاقات خصوصی» | خارمریم
- نقد و تحلیل شخصیت پریناز ایزدیار در فیلم «ملاقات خصوصی» | مثل پروانه ای در مشت
ملاقات خصوصی | مادر پروانه
کارگردان: امید شمس
«ملاقات خصوصی» درامی عاشقانه و متفاوت از یک کارگردان جوان است و داستان عشق پروانه (با بازی پریناز ایزدیار) به فرهاد (با بازی هوتن شکیبا) را روایت می‌کند که سرنوشت متفاوتی پیدا می‌کند….
تیموریان در «ملاقات خصوصی» بار دیگر ثابت می‌کند نقش کوتاه و بلند معنا ندارد و این بازیگر خوب و بد است که نقش‌ها را درست یا غلط بازی می‌کند. تیموریان در این فیلم موفق می‌شود علاوه‌بر بخشیدن حس طنز به نقش، مثل زمانی که به ملاقات همسرش (سیاوش چراغی‌پور) رفته رنج این کاراکتر را که شاهد نابود تدریجی خانواده‌اش است را به تماشاگر منتقل کند. توانایی تیموریان باعث شده این کاراکتر فرعی تبدیل به یک کاراکتر جذاب و متفاوت شود که در هماهنگی با شخصیت‌های دیگر، ملاقات خصوصی را تبدیل به فیلمی متفاوت و زیبا کرده است.
