سینمای ایران، سینمای کلیشههاست. فیلمهای تکراری با موضوعات و داستانها و حتی بازیگران تکراری. همهچیز آنقدر تکرار شده که میتوانید از میانهی یک فیلم سالن را ترک کنید و به سالن دیگر بروید بدون آنکه متوجهی تغییر خاصی بشوید. در این میان هر سال تنها چند فیلم به معنای واقعی کلمه متفاوتند. فیلمهای که از اساس مسیری متفاوت را برای تعریف کردن داستانشان انتخاب میکنند، از بازیگران نه چندان شناخته شده بهره میبرد و در انتها بیننده را با احساسی تازه به بیرون از سالن سینما بدرقه میکنند. فیلمهای سینمایی «تومان» و «جنایت بیدقت» نمونههای درخشان از فیلمهایی هستند که با وجود تفاوت بنیادی با فیلمهای بدنهی سینمای ایران، همچنان جذاب، خیرهکننده و چشم نوازند.
♦️ تومان (مرتضی فرشباف)
فیلم تومان داستان چند جوان درمانده را تعریف میکند که درگیر شرط بندی روی مسابقات اسبدوانی و فوتبال میشوند. اما برخلاف فیلمهایی با موضوع قمار که به سرعت به آثاری محتوازده تبدیل میشوند، «تومان» مسیر سخت کنکاش در روحیات شخصیتهایش را در پیش میگیرد. جسورانه چشم در چشم هیولایی میدوزد که در سایه بیتوجهی به این آدمها جان گرفته و بیننده را به سوالات جدی پیرامون ذات انسان رو به رو میکند. فیلمی با ریتم تند، تجمع حوادث و پایانی خلاقانه که به جای نمایش قمار به نیاز به قمار و به جای تأثیر قمار به نهاد ناآرام جهان میپردازد.
- بیشتر بخوانید:
۵ دلیل برای تماشای فیلم «تومان» در سینما
♦️ جنایت بی دقت (شهرام مکری)
در مقابل فیلم جنایت بی دقت فیلمی کُند و باطمأنینه است که حوادثی اندک و پایانی غیرمنتظره دارد. بر خلاف آثار پیشین شهرام مکری مثل «ماهی و گربه» و «هجوم» که حاوی پازلهای روایی سخت و متعدد بودند، در «جنایت بیدقت» هم تعداد پازلها کمتر است و هم شکل روایتشان سادهتر. ولی همهچیز عمیقتر و پیچیدهتر شده.
داستان چند آدم عجیب و غریب که با اهدافی قابل تأمل قصد دارند سینما رکس آبادان را هنگام نمایش فیلم «گوزنها» در سال پنجاه و هفت آتش بزنند اما با جادوی سینما به چهل سال بعد پرتاب میشوند. حالا دیگر نه سال پنجاه و هفت است و نه اهداف آنها قابل تأمل به نظر میرسند اما آنها باز هم میخواهند همان کار را بکنند.
«جنایت بیدقت» از این طریق ذهن بینندهاش را به بازی میگیرد و با سوالاتی اساسی در مورد مفهوم تاریخ و سینما مواجه میکند.
♦️سخن پایانی:
در این روزهای سرد انتهایِ پاییز، چه برای دیدنِ «تومان» به سینما بروید چه «جنایت بیدقت»، وقتی از سینما خارج میشوید، ذهنتان درگیر خواهد بود. درگیر شخصیتهایی که تا همین چند ساعت پیش شناختی از آنها نداشتید و گرفتار روایتی تازه از داستانی که فکر نمیکردید کارگردانی بتواند آنها را به شکلی متفاوت برای شما بازگو کند.
درسته این دو فیلم رو نباید با نگاه سطحی دید اما حداقل باید طوری باشه که مخاطب رو به عمق ببره نه فقط با فرم بازی کنه و ادای متفاوت بودن داشته باشه متاسفانه مسأله دو فیلم به اندازه کافی درگیر کننده نبود