نقد فیلم «دختر کم حرف» ۲۰۲۲ The Quiet Girl | حرف‌های ناگفته

نویسنده: محمد بزرگ

بعد از فیلم «بلفاست» ساخته‌ی کنت برانا در سال ۲۰۲۱، همچنان شاهد فیلمی از کشور ایرلند هستیم که همچون «بلفاست» جاه‌طلبانه برای کسب جوایز در جشنواره‌های داخلی و خارجی می‌کوشد. فیلم سینمایی دختر کم حرف (The Quiet Girl) به کارگردانی کالم بیرید (Colm Bairéad) و نویسندگی او شکل گرفت. در این فیلم بازیگرانی همچون کاترین کلینچ، کری کرالی، اندرو بنت، مایکل پاتریک، کیت نیک کانوناک، کرلین براکن، نورت لیهی، جوان شیهی به ایفای نقش پرداخته‌اند؛ همچنین فیلم دختر کم‌حرف که براساس رمان «سرپرست» نوشته‌ی کلیر کیگان در سال ۲۰۱۰، ساخته شده است، اولین بار در تاریخ ۱۱ فوریه سال ۲۰۲۲ میلادی در جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم برلین Berlin International Film Festival در کشور آلمان به نمایش درآمد و پس از حضور در چندین جشنواره بین‌المللی دیگر سرانجام در ۱۳ می توسط Break Out Pictures در سینماهای کشور ایرلند اکران شد و توانست به فروش تقریبی یک میلیون دلار در گیشه جهانی دست پیدا کند این فیلم در بخش بین‌الملل بهترین فیلم‌ در آکادمی اسکار ۲۰۲۳ حضور دارد.

داستان فیلم دختر کم حرف | به آرامی نگاهم کن

داستان فیلم به اوایل دهه ۱۹۸۰ در نواحی روستایی در ایرلند می‌پردازد، جایی که کیت (کاترین کلینچ) در خانه‌ای شلوغ و پرهیاهو زندگی می‌کند. کیت از سوی والدینش همیشه نادیده گرفته می‌شود. پدرش (مایکل پاتریک) بیکار، شراب‌خوار و قمارباز است و مادر خسته‌اش برای برآورده کردن نیازهای اولیه فرزندان خود تلاش می‌کند. در ابتدای تابستان، پدر وسایل کیت را در ماشین خود می‌گذارد تا به واترفورد برود و او را به دختر عموی سالخورده همسرش آیلین (کری کراولی)، و شان (اندرو بنت) شوهر کشاورز او که فردی منفعل و گاهی عبوس است بسپارد.

کیت که در خانواده‌اش با بی‌مهری و بی‌توجهی والدینش زخمی در دل دارد پا به میهمانی در منزلی می‌گذارد که با صبحانه‌ی گرم و حمام داغ، او را به زندگی دلگرم کند. در این فیلم، مردان (نمادی از جامعه ایرلند) مورد نکوهش قرار دارند، پدر کیت که در روزمرگی آشفته‌ی خود تلاشی برای بهبود خانواده‌اش ندارد و همسر آیلین هم در سایه‌ی تلاش‌های روزانه‌اش گاهی در خود فرو می‌رود و تنها تفاوت آشکاری که با پدر کیت دارد بروز دادن احساساتش نسبت به همسرش است. کیت که از بین درب اتاق صحنه محبت  شان  به آیلین را می‌بیند به همان آرامی فیلم پلک‌های خود را روی هم می‌گذارد و می‌خوابد.گویا به آرامی افکار او نسبت به مردها در حال تغییر است. آیلین از کیت می‌پرسد تو یک روز ازدواج می‌کنی و او در جواب او می‌گوید: «مادرم میگه مردا ارزش دردسر و ندارن!» این نگرش کیت برآمده از ضربه‌هایی‌ست که از غفلت والدینش برای توجه به او سرچشمه می‌گیرد.

همان‌طور که رمان کلیر کیگان «غفلت» را هسته‌ی مرکزی کودکان آسیب‌دیده عنوان می‌کند، کالم بیرد هم می‌کوشد در پسِ نگاه کیت به زندگی با ریتم دلپذیر اثر نوعی طلب را در چشمان او به اطراف و پیرامونش نشان دهد که در پایان‌بندی انتظار را به پایان می‌رساند. حالا کیت بعد از مدتی زندگی منفاوت و انس گرفتن با آیلین و همسرش باید به منزل  آشفته‌ی خود برگردد، آن‌ها او را به خانه‌اش که برایش به جهنمی می‌ماند می‌آوردند… پدر و مادرش با همان زخم زبان‌ها و سردی عواطف با او برخورد می‌کنند، آیلین و همسرش که زوجی متفکر نسبت به والدین کیت هستند، نظاره‌گر صحنه‌های روبرویی کیت با والدینش می‌شوند اما کاری از دستانشان بر نمی‌آید و در نهایت تصمیم می‌گیرند آن‌جا را ترک کنند. کیت در دوگانگی عجیبی در زندگی‌اش قرار می‌گیرد، پدر و مادر یا آیلین و همسرش؟ او در یک لحظه تصمیم می‌گیرد بین دوزخ و بهشت یکی را انتخاب کند. آغوش پدر همان خلع و غفلت عظیمی‌ست که او تا به حال تجربه‌اش نکرده‌ست، می‌دود و در آغوش همسر آیلین آرام می‌گیرد هرچند پدرش شاهد این صحنه باشد.

• بیشتر بخوانید
• بهترین فیلم‌ های ۲۰۲۲ | از «آواتار۲: راه آب» تا «فیبلمن ‌ها»
• نمای بسته از یک محاکمه | نقد فیلم «آرژانتین ۱۹۸۵»
• نقد فیلم ۲۰۲۲ EO | مصائب یک الاغ
• IMDB The Quiet Girl: 7.7 

نقد فیلم | مرا در آغوشت بگیر

یکی از نکات مهم فیلم که در مضمون به آن اشاره دارد کودک آزاری‌ست. خیلی از کارشناسان علم روانشناسی اعتقاد دارند: « پدیده‌ی بی توجهی به کودکان، چنان بزرگ و با اهمیت است که به‌عنوان یک نوع کودک آزاری شناخته می‌شود». کودک آزاری انواع مختلفی دارد که یکی از مخرب‌ترین نوع آن‌ها، بی‌توجهی به کودکان و نیازهای آن‌هاست. کارگردان فیلم دخترکم حرف «کالم بیرد» دو سال پیش از آن که رمان «سرپرست» نوشته‌ی کلیرکیگان را بخواند، پدر شدن را تجربه می‌کند.

یکی از نکات جالب برای او این است که بچه‌داری در ایرلند چگونه تغییر کرده است؟ همان تغییری که در نگاه کیت نسبت به مردان اتفاق می‌افتد. بیرد می‌گوید: «در سال ۱۹۸۱ ما در آستانه رسیدن ایرلندی مدرن بودیم، اما همچنان بسیار کاتولیک و ازنظر اجتماعی محافظه‌کار بودیم، بچه‌ها دیده می‌شدند اما شنیده نمی‌شدند. این یکی از مسائل مهم از  زندگیِ ایرلندی در گذشته بود.» بیرد در پاسخ به سوالی که آیا خودش هم وقتی بزرگ می‌شد این تجربه را داشت سرش را تکان داده و می‌گوید:«پدر و مادر من لیبرال‌تر بودند، اما هنوز نشانه‌هایی بود. کتک می‌‌خوردیم، با قاشق چوبی و یا چیزهای دیگر.» می‌گوید: «روایت داستان از زاویه دید یک کودک تا حدی ناشی از تمایل من به قرار دادن یک کودک در موقعیت مرکزی روایت بود، به‌ویژه کودکی از گذشته ما. این بخشی از انگیزه ما برای صدا بخشیدن به شخصیتی مانند او بود».

روان‌شناسان اعتقاد دارند در صورتی که بی‌توجهی والدین به کودکان در مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند، عوارض بسیار مخربی برای کودک به همراه خواهد داشت. در شروع فیلم شاهد شب ادراری کیت هستیم، بیماری (Enuresis) با دلایل زیادی همراه است اما استرس زیاد برای کودک یکی از مسائل مهمی است که براحتی بر طرف نخواهد شد مگر با رفع اثرات مخرب آن. در فیلم زمانی که آیلین خلع عاطفی او را با محبت‌های خود برطرف می‌سازد این عارضه برطرف می‌شود. همه‌ی اتفاقات فیلم دختر کم حرف به‌مانند همان نگاه‌های او به آسمان و غروب خورشید ساده و لطیف خواهد شد مگر اینکه به او بگویند که دوستش دارند. درونمایه‌ی داستان دختر کم حرف همان جمله‌ی معروف ا‌ست: «خوبی چه بدی داشت که یک‌بار نکردی» کیت در حسرت آغوش در حسرت محبت و در حسرت نوازش پدر است. در شروع فیلم در میان گیاهانِ مزرعه خوابیده و باد او را نوازش می‌دهد و در آخر آغوش پدر همان مامن‌گاهی است که کیت و هر کودکی را همچون بهشتی آرام لطافت می‌دهد. دختر کم حرف حرف‌های ناگفته‌ی خود را به آرامی لحظه‌های فیلم در نهان مخاطب می‌نشاند و سینمای ایرلند را به آرامی یک گام دیگر جلو می‌برد.