نویسنده : علی زنداکبری
وقتی با دوست صمیمی‌اش بن افلک درهفتادمین مراسم سالانه‌ی جوایز سینمایی اسکار بر روی سن سالن شراین ادیتوریوم لس‌آنجلس با جایزه‌اش بالا و پایین می‌پرید، هیچ‌کس فکر نمی‌کرد این جایزه آغاز راه موفقیت‌آمیز این جوان متولد ۷ اکتبر۱۹۷۰ کمبریج بوستون است. این بازیگر، تهیه‌کننده و فیلمنامه‌نویس آمریکایی در طول دوران کاری خود کارنامه‌ی درخشانی از ژانرهای مختلف سینمایی را به خود اختصاص داده است.
مت دیمون حاصل ازدواج پدری اسکاتلندی-انگلیسی و مادری فنلاندی-سوئدی است. والدینی که در دو سالگی او از یکدیگر جدا شدند و مت به همراه برادرش کایل با مادرشان زندگی کردند و دوران مدرسه‌ی خود را در همان شهر کمبریج گذراند. او اولین نقش‌هایش را در تئاتر دبیرستان تجربه کرد، جایی‌که معلم نمایشش همواره او را به فعالیت در بازیگری تشوق می‌کرد. در نهایت او به دانشگاه هاروارد رفت تا در رشته‌ی زبان انگلیسی تحصیل کند اما با گذشت بیش از سه‌سال از تحصیلش هاروارد را ترک می‌کند تا راهش را در بازیگری پیدا کند.
هرچند بعدها اعتراف کرد که از این کارش پشیمان شده اما برای بازگشتش کمی دیر شده بود. حضور در دانشگاه مزیت شرکت در تئاترهای مختلف را برای مت امکان پذیر نمود و او تجربیات خوبی در بازیگری کسب کرد. در هجده‌سالگی اولین تجربه‌ی بازیگری خود در سینما را با نقش کوتاهی در فیلم «پیتزای مرموز» کسب کرد و سرانجام راه خود را در کسب مدارج موفقیت درحرفه‌ی مورد علاقه‌اش پیدا نمود. مت دیمون فیلم‌های خوب زیادی در کارنامه‌اش ثبت نموده که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم.
ویل هانتینگ خوب (۱۹۹۷) | نابغه‌ی عصیانگر![ویل-هانتینگ]()
کارگردان : گاس ون سنت
درام زیبای گاس ون سنت موفقیتی باورنکردنی چه از بعد هنری و چه از لحاظ مالی برای او داشت. فیلم با بودجه‌ای ده میلیون دلاری ساخته شد اما فروشی ۲۲۵ میلیون دلاری به دست آورد. این فیلم برنده‌ی دواسکار و کاندید هفت جایزهی دیگر شد و مت دیمون به همراه بن افلک، اسکار بهترین فیلمنامه را برای این فیلم کسب نمودند. همچنین رابین ویلیامز نیز پس از سال‌ها نقش‌آفرینی‌های موفق سرانجام برای این فیلم اسکار بهترین بازیگر نقش دوم مرد را به دست آورد. دیمون برای بازی در «ویل هانتینگ خوب» کاندید بهترین بازیگر نقش اول هم بود اما آن را به یکی از اسطوره‌های بازیگری (جک نیکلسون) واگذار نمود. فیلم در جشنواره‌ی فیلم برلین نیز جایزهی خرس نقره‌ای را برای دیمون به ارمغان آورد.
داستان فیلم درباره‌ی جوانی بیست‌ساله است که علی‌رغم بهره‌مندی از نبوغ ذاتی و ریاضیات به کارهایی همچون کارگری ساختمان و سرایداری مشغول است اما به‌طور تصادفی توسط استاد دانشگاهی که سرایدارش است، کشف می شود تا راه جدیدی را در زندگی‌اش بیابد؛ راهی که مخاطراتی برای او به همراه دارد. مت دیمون در نقش این جوان با استعداد به‌طرز کاملی استعداد، سرزندگی، غرور، خود ویرانگری و در عین‌حال معصومیت را به تصویر می‌کشد. او در فیلم با رابین ویلیامز، بن افلک، استلان اسکارسگاد، مینی درایور و کیسی افلک نقش‌آفرینی درخشانی ارائه می‌کند.
نجات سرباز رایان (۱۹۹۸) | نجات‌یافته از جهنم![نجات-سرباز-رایان]()
کارگردان: استیون اسپیلبرگ
بازی در یکی از بهترین فیلم‌های استیون اسپیلبرگ افتخار بزرگی برای مت دیمون بود تا با یکی از بزرگترین کارگردانان معاصر تاریخ سینما همکاری کند. او در فیلم با کلکسیونی از بازیگران خوب هالیوود از جمله تام هنکس، تام سایزمور، ادوارد برنز، بری پپر، جیووانی ریبزی، آدام گلبرگ، وین دیزل و … هم‌بازی است. دیمون در فیلم سربازی است که برادران خود را در جنگ از دست داده و ارتش برای آنکه وی تنها فرزند بازمانده از خانواده‌اش است، تصمیم می‌گیرد او را به خانه در حالی‌که او در قلب جبهه و جنگ است، برگرداند.
از این‌رو گروهی به فرماندهی تام هنکس برای نجات او در جهنم جنگی ساحل نورماندی به جست‌وجوی او می پردازند. فیلم از هر لحاظ موفق بود و دیمون نیز به‌خوبی از ایفای نقش سرباز بی‌تجربه‌ای که دچار مصیبت از دست دادن برادرانش است، بر می‌آید. هرچند او درد مصیبتش را به‌خوبی نمایان و پختگی روزهای جنگ را نیز به‌درستی در بازی‌اش منعکس می‌کند.
آقای ریپلی بااستعداد (۱۹۹۹) | دوروی دلپذیر![آقای-ریپلی-بااستعداد]()
کارگردان : آنتونی مینگلا
تریلر روانشناسانه آنتونی مینگلا براساس رمانی از پاتریشیاهای اسمیت، فرصت مناسبی برای مت دیمون است تا در میان انبوهی از بازیگران برجسته خودی نشان دهد. شخصیت تام برای دیمون پیچیده و پرچالش بود، اما او به‌خوبی گردنه‌های روا‌ن‌شناختی این شخصیت را با به‌کارگیری هوش خود به سلامت گذراند. دیمون در نقش تام قرار است تا پسر فردی متمول را از ایتالیا به کشورش آمریکا و نزد خانواده‌اش بازگرداند، غافل از اینکه حوادث مختلفی در انتظار اوست؛ از دوستی، عشق و حسادت گرفته تا قتل و حقه بازی و خیانت.
فیلم بنا به حوادث مختلف تشکیل‌دهنده‌ی ساختارش، از بازیگرانی چون جود لاو، جک داونپورت، گوئینت پالترو، استفانیا روکا، کیت بلانچت، جیمز ربهورن، فیلیپ سیمور هافمن و البته مت دیمون بهره برده بود. فیلم در هفت رشته‌ی جوایز بفتا و پنج جایزهی اسکار کاندید شد و مورد تحسین منتقدان نیز قرار گرفت.
افسانه بگرونس (۲۰۰۰) | ورزشکار جنتلمن![افسانه-بگرونس]()
کارگردان : رابرت ردفورد
«افسانه بگرونس» موقعیت مناسبی برای دیمون است تا توانایی‌های خودش را در درامی دیگر با همکاری یکی از اسطوره‌های هالیوود، رابرت ردفورد نشان دهد. او در فیلم ورزشکاری محترم است که پس از شرکت در جنگ‌جهانی‌اول روحیات سابق خود را ندارد. دوست او به نام آدله برای رونق شهر مسابقات گلفی را راه‌اندازی نموده و از رانولف می خواهد تا در این تورنمنت شرکت نماید، این در حالی است که رانولف اعتماد‌به‌نفس گذشته را ندارد.
اینجاست که مربی او دنس برای کمک به وی پیدایش می شود … شخصیت رانولف برای دیمون پر است از فرصت‌هایی که او همواره در حرفه‌اش به دنبال آن بود، از این‌رو با مهارت در نقش خود می‌درخشد. دیمون محل تلاقی سه ضلع ورزشکاری مبارز، قهرمانی جنگی و مردی عاشق‌پیشه است و خوشبختانه تعادل لازم را در هر سه بعد کاراکترش حفظ می‌کند. مثلث بازیگری دیمون، چارلیز ترون و ویل اسمیت در کنار بازیگران کهنه‌کاری همچون جک لمون، جوئل گرچ، لین اسمیت و… ساختار درام اثر را به‌خوبی هدایت می‌کند. به همین دلیل دیمون اعتبار دیگری را در راه موفقیت‌آمیز بازیگری‌اش کسب می‌کند.
مجموعه فیلم‌های بورن (۲۰۱۶، ۲۰۰۷، ۲۰۰۴، ۲۰۰۲) | هویت گمشده![بورن]()
کارگردان‌ها : داگ لیمان، پل گرین گراس
هیچ‌کس انتظار نداشت مت دیمون را در نقشی اکشن ببیند، بسیاری از کارشناسان باتوجه به سابقه‌ی فیلم‌های هنری و درام او، انتخاب کارگردان و تهیه‌کنندگان را ریسک می‌دانستند؛ ریسکی که البته به انجامش می ارزید. دیمون در این فیلم بسیار درخشید و عاملی برای موفقیت بالای این اثر شد. همین موفقیت باعث شد تهیه‌کنندگان به ادامه‌ی ساخت این فیلم و با شخصیت محوری کاراکتر دیمون (جیسون بورن) ادامه دهند. در هویت بورن ساخته‌ی سال ۲۰۰۲ داگ لیمان کارگردانی را برعهده دارد.
فیلم با پیدا شدن مرد جوان بیهوشی توسط ماهیگیران ایتالیایی در دریا آغاز می‌شود که حافظه‌اش را از دست داده و دو گلوله و جراحت‌هایی نیز در بدن دارد. با پیگیری کد لیزری یک صندوق امانات که به همراهش پیدا شده رفته‌رفته به گذشته‌ی خود پی می‌برد. او هم‌زمان نیز با گذشت زمان متوجه‌ی توانایی‌های ناخود‌آگاهش می‌شود، توانایی‌هایی مثل قدرت فیزیکی در حمله، دفاع و اینکه گویا گروهی تمایلی به زنده ماندن او ندارند!… دیمون با صورتی خشک، جدی و مبهوت کاراکتری تازه را می‌آفریند که مورد اقبال قرار می‌گیرد. او در اولین فیلم سری بورن با فرانکا پوتنته، برایان کاکس، کلایو اوون، کریس کوپر، جولیا استایلز و جاش همیلتون هم بازی است.
درسال ۲۰۰۴ «برتری بورن» به کارگردانی پل گرین گراس ساخته می‌شود، داستان فیلم از سوء قصد به جان جیسون بورن آغاز می‌گرد؛د سوء قصدی که سبب مرگ دوستش ماری می شود. او به قصد پیگیری ماجرا درگیر وقایعی امنیتی شده و در می‌یابد که قربانی پوششی دروغین گردیده که وی را متهم به دزدی می‌کند… مت دیمون در قسمت دوم به بهترین حالت در کنار بازیگرانی چون جون آلن، برایان کاکس، جولیا استایلز و میشل موناهان شخصیت قاتلی سرسخت در مواجه با عوامل سیا و پیروز در مبارزه‌های پر زدوخورد را نشان می‌دهد؛ در حالی‌که از هوش بالایش نیز در حل مسائل بهره می‌برد.
سومین اثر از کاراکتر جیسون بورن به نام «اولتیماتوم بورن» است که مت دیمون درسال ۲۰۰۷ با کارگردانی مجدد پل گرین گراس اجرا می‌کند. در فیلم سوم پس از وقایع دو فیلم قبلی جیسون بورن مخفی شده و زندگی منظمی دارد اما تحقیقات یک روزنامه‌نگار انگلیسی آرامشش را از بین می‌برد، حالا او می‌خواهد بداند چرا به‌عنوان یک تهدید دیده می شود … آخرین فیلم از سه‌گانه ابتدایی بورن با ادامه‌ی روند بازی به‌یادماندنی مت دیمون به یکی از سه‌گانه‌های اکشن و خوب سینمایی بدل گردیده است؛ سه‌گانه‌ای که با عدم‌حضور دیمون و در نتیجه عدم‌موفقیت فیلم در قسمت چهارم (میراث بورن-۲۰۱۲) دچار خدشه شد.
روندی که با قسمت پنجم و بازگشت زوج مت دیمون-پل گرین گراس با عنوان «جیسون بورن۲۰۱۶» تا حدودی ترمیم گردید. آخرین مجموعه‌ی بورن تا به امروز، علی‌رغم چند نکته فیلمنامه‌ای موفقی بود. مت دیمون در قالب جیسون بورنی با تجربه با ورود به گذشته‌اش دید عمیق‌تری به زندگی خود داشته و چالش احساسی نیز با این نقش تجربه می‌کند و بورنی مظلوم واقع شده را به تصویر می کشد.
در فیلم مشخص می شود که پدر بورن پایه‌گذار تشکیلاتی بوده که به بورن توانایی‌های خاصی بخشیده اما به‌خاطر مخالفت با تبدیل پسرش به یک قاتل خونسرد و مخوف ترور شده است. جنگ انتقامی بورن با وجود بازیگرانی پر قدرت همچون تامی لی جونز، آلیشیا ویکاندر، ریز احمد، وینسنت کسل و جولیا استایلز با سکانس‌هایی قابل‌اعتنا و اکشنی با صحنه‌های سمپاتیک دیدنی از کار درآمده است.
رفتگان (۲۰۰۶) | خبرچین بازنده![رفتگان]()
کارگردان : مارتین اسکورسیزی
کار با اسکورسیزی بزرگ آن هم با لیستی از بازیگران بنام هالیوود از جک نیکلسون افسانه‌ای تا آلک بالدوین، مارک والبرگ، مارتین شین، لئوناردو دی کاپریو و ورا فرمیگا موفقیتی برای دیمون بود تا شخصیتی زیرک اما نیرنگ‌باز را با ظرائف خاص این کاراکتر و در حضور کارگردان سختگیری چون اسکورسیزی به تصویر کشد. او نقش فردی را ایفا می‌کند که از طرف باندی تبه‌کار به ریاست فرانک کاستلو (جک نیکلسون) مامور نفوذ به اداره پلیس می‌شود. در حالی‌که شخص دیگری به نام مامور بیلی کاستیگان (لئوناردو دی کاپریو) از طرف اداره‌ی پلیس مامور به نفوذ به تشکیلات فرانک کاستلو می گردد…
بازی دیمون به‌یادماندنی و پرقدرت است تا جایی‌که علی‌رغم کاراکتر نه‌چندان مثبتش، هم‌دلی تماشاگر را نیز بر می‌انگیزد. او شخصیت چند لایه‌اش را آمیخته با حقایق و دروغ‌های هر بخش به‌خوبی ایفا می‌کند. فیلم چهار جایزهی اسکار از جمله بهترین کارگردانی را برای اسکورسیزی به ارمغان آورد.
- بیشتر بخوانید
- مروری بر کارنامه هنری کیلین مورفی | جنگجوی خاموش
- نگاهی به «تاپ گان: ماوریک» | بازگشت مقتدرانه تام کروز
- بهترین فیلم های کیانو ریوز | بودا در هالیوود
چوپان خوب (۲۰۰۶) | جاسوس ایده‌آلیست![چوپان-خوب]()
کارگردان : رابرت دنیرو
فیلمی درام به کارگردانی، تهیه‌کنندگی و بازیگری رابرت دنیرو، انتخاب کارگردان برای نقش اول فیلمش مت دیمون است. داستان فیلم درباره‌ی جوان دانشجویی به نام بیل است، او در کودکی شاهد خودکشی پدرش بوده و این موضوع اتفاقی است که او را همیشه آزار می‌دهد. بیل مردی جدی و ایده‌آل‌گرا، باجذبه و خوش‌بین است که در جنگ‌جهانی‌دوم به‌عنوان جاسوس جذب سازمانی به نام خدمات استراتژیک می‌شود که بعدها به سازمان سی آی ای بدل می گردد…
نقش بیل در این فیلم را مت دیمون برعهده دارد که شخصیت پارانوئید و ترسوی خود از دشمنان آمریکا را به‌خوبی به نمایش می‌گذارد، در حالی‌که همواره در کشاکش ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصیش است. نقش همسر او در فیلم را آنجلینا جولی بر عهده دارد و رابرت دنیرو، جو پشی، آلک بالدوین، ویلیام هارت، تیموتی هاتن، جان تورتورو و ادی ردماین بازیگران دیگر فیلم در کنار مت دیمون هستند.
شکست‌ناپذیر (۲۰۰۹) | تیمی برای اتحاد![شکست-ناپذیر]()
کارگردان : کلینت ایستوود
فیلم در ظاهر اثری درباره‌ی ماندلا است اما پیام فیلم درباره‌ی تلاش او برای از بین بردن دشمنی نژادی در کشورش پس از رسیدن به ریاست جمهوری است. تلاقی این تلاش‌ها با بازی‌های راگبی جهانی که تیم آفریقای جنوبی با کاپیتانی سفیدپوست در آن حضور دارد، فرصتی را برای اتحاد کشور به وجود می‌آورد که هم رئیس جمهور سیاه‌پوست و هم کاپیتان سفیدپوست نقش جدی در آن دارند.
مت دیمون با فیزیکی مناسب به‌عنوان یک بازیگر راگبی در قالب فران کاپیتان تیم ظاهر می‌شود، فردی‌که با ایجاد دوستی بین اعضاء تیم باورهای فرا نژادی را برای موفقیت و اتحاد مردمی به کار می‌گیرد. مورگان فریمن در نقش ماندلا مثل همیشه کم‌نقص است و اسکات ایستوود، پسر کارگردان نیز نقشی فرعی را در فیلم بر عهده دارد.
میان ستاره‌ای (۲۰۱۴) | دانشمند پیشرو![میان-ستاره-ای]()
کارگردان : کریستوفر نولان
وقتی شرایط کره‌ی زمین به‌خاطر تغییرات زیست‌محیطی به خطر می‌افتد، دانشمندان به‌دنبال سیاره‌ی قابل‌سکونتی می‌گردند. از این‌رو فضانوردانی را برای یافتن این سیاره رهسپار کرم چاله‌ای در نزدیکی سیاره‌ی زحل می‌نمایند؛ سفری که آن‌طورکه مورد‌انتظار است، پیش نمی‌رود. مت دیمون در نقش یک دانشمند در یکی از ایستگاه‌های فضایی که در تلاش برای به وجود آوردن اکوسیستمی طبیعی است، بسیار مسلط و تاثیرگذار در برابر بازیگرانی همچون متیو مکوناهی و آن هاتاوی ظاهر می‌شود.
او که در ابتدای حضورش مثبت‌نگر و کمک حال سایر اعضاء است، به ناگهان تغییر موضع می‌دهد. این چرخش شخصیتی انگیزه‌های اصلی تیم فضایی را به‌نوعی زیر سوال می برد. بقا برای مردم زمین یا بقا برای خود؟ دیمون در چنین لحظات دوگانه‌ای همواره درخشیده است و دراینجا نیز در کنار مایکل کین، الن برستین، جسیکا چستین و… به‌خوبی وظیفه‌ی خود را انجام می‌دهد.
مریخی (۲۰۱۵) | تنها در مریخ![مریخی]()
کارگردان : رایدلی اسکات
دیمون که تجربه‌ی فیلم فضایی «میان ستاره‌ای» را داشت، به‌خوبی از این تجربه در داستان مهیج فیلم رایدلی اسکات استفاده نمود. او در نقش فضانوردی به نام مارک واتنی است که به همراه گروهی از فضانوردان به ماموریتی اکتشافی رهسپار می‌شود. گروه طی ماموریت با طوفانی سهمگین مواجه می‌شود و واتنی بر اثر سانحه‌ای بیهوش می‌گردد. گروه وی به اشتباه گمان می‌برند که واتنی کشته شده است و برای فرار از خطر او را رها می‌کنند، واتنی بعد از آنکه به هوش می‌آید متوجه تنهایی خود می‌شود.
او حالا علاوه‌بر ترس تنهایی با دو مشکل زنده ماندن در مریخ و ارتباط با زمین روبه‌رو می‌شود. دیمون نقش واتنی فضانورد را چنان خوب ایفا می‌کند که گویی سال‌هاست ساکن مریخ است و برای ایفای نقشش برنده‌ی جایزهی گلدن‌گلوب می‌شود. دیگر بازیگران همراه او در فیلم، جسیکا چستین، کریستن ویگ، جف دانیلز، مایکل پنیا، کیت مارا، شان بین، سباستین استن، دونالد گلاور، چویتل اجیوفور، بندیکت وانگ، ادی کو و انزو چیلنتی هستند.
فورد برابر فراری (۲۰۱۹) | فرار به سوی پیروزی![فورد-برابر-فراری]()
کارگردان : جیمز منگولد
داستانی واقعی از رفاقت و دوستی بین کن مایلز با بازی کریستین بیل و کارول شلبی با نقش‌آفرینی مت دیمون که در دهه‌ی شصت توسط شرکت فورد استخدام می گردند تا طراح و سازنده‌ی اتومبیل قدرتمندی باشند که خودرو فراری را در مسابقات شکست دهند… این دو بازیگر سرشناس همراه با جاش لوکاس و جو بمتال تیمی را تشکیل می‌دهند که باید از غیرممکن، ممکن بسازند. مت دیمون در نقش حامی و مجری طرح باید با مقامات رده بالای شرکت دست‌و‌پنجه نرم کند و از سوی‌دیگر نیز با همکار کج‌خلق خود کنار بیاید.
حال آنکه رقیبی قدرتمند چون فراری را نیز در برابر خود دارد، دیمون که حالا پخته و تجربه دیده است، کار راحتی برای بازی در فیلم دارد و با زوج بازیگری‌اش لحظات گیرایی را از شروع کارشان با یکدیگر تا انتهای همکاریشان در کمپانی فورد به معرض نمایش در می‌آورند. بازی دیمون مثل همیشه مورد‌تحسین واقع شد و فیلم علاوه‌بر کاندیداتوری در چند رشته‌ی اسکار، موفقیت‌مالی خوبی نیز به دست آورد.
آخرین دوئل (۲۰۲۱) | هنر جنگیدن![آخرین دوئل]()
کارگردان : رایدلی اسکات
«آخرین دوئل» همکاری موفق دیگری با رایدلی اسکات در درامی تاریخی- حماسی و براساس داستانی حقیقی است. وقایع فیلم در طول جنگ صد‌ساله‌ی فرانسه روی می‌دهد که طی آن ژان دو کاروژ ( مت دیمون ) بعد از ماموریتی جنگی متوجه می‌شود که همسرش مارگاریت ( جودی کورمر) مورد تعرض یکی از نجیب‌زادگان دربار به نام کنت پیر دانلسون ( آدام درایور) قرار گرفته است. از این‌رو شکایت خود را به دربار می‌برد و این شکایت سرنوشت آنها را به دوئلی تعیین‌کننده ختم می‌کند…
فیلم که نشانی از دربار فاسد و جامعه‌ی سلطه‌جوی ثروتمندان دوره‌ی خود است، دارای داستانی جذاب و در عین‌حال روایتی از سه منظر مختلف است. مت دیمون شخصیت دوکاروژ را مردی سرسخت و خشن به نمایش در می‌آورد که علاوه‌بر آنکه باید حافظ میراث خاندانش باشد، ملزم به دفاع از حیثیت و شرافت همسرش نیز است. او که الگوهای خاص اخلاقی خود را دارد، زخم خیانت از سوی دوست خود را نیز تحمل می‌کند؛ در حالی‌که مجبور است تن به نبردی رو در رو با او بدهد. فیلم علی‌رغم شکست مالی که از آن متضرر شد، بازی درخشان دیمون را به‌عنوان سندی از موفقیت هنری به همراه کارگردانی مسلط رایدلی اسکات به همراه داشت.
