نویسنده: مازیار وکیلی
تماشاگران سینما برزو نیک‌نژاد را با ساختن و نوشتن کمدی‌های عامه‌پسند به خاطر می‌آورند. کمدی‌هایی که هرکدام در زمان خود و به‌اندازه‌ی ظرفیتی که داشتند، دیده شدند. در این میان «دردسرهای عظیم یک و دو» بسیار مشهور شد و در کنار برزو نیک‌نژاد نام جواد عزتی را هم بر سر زبان‌ها انداخت. تا پیش از «دوزیست» برزو نیک‌نژاد سه فیلم دیگر ساخته بود اما چندان دیده نشد.
- بیشتر بخوانید
- بهترین نقش‌های مکمل جواد عزتی به مناسبت اکران فیلم «مغز استخوان»
- مروری بر کارنامه بازیگری هادی حجازی فر
- نقد فیلم «زالاوا» | دور از محدوده‌های تکراری
او با دو کمدی عامه‌پسند «زاپاس» و «لونه زنبور» نیک‌نژاد توانست خودش را در بدنه‌ی سینمای ایران حفظ کند. «دوزیست» نشان‌گر تلاش نیک‌نژاد برای ساخت فیلمی متفاوت است؛ فیلمی اجتماعی، گرم و نزدیک به سینمای نئورئالیسم ایتالیا که می‌کوشد با خلق یک داستان جذاب و شخصیت‌های باورپذیر به فیلمی متفاوت تبدیل شود.
فیلم اجتماعی با چاشنی تعلیق
«دوزیست» یکی از فیلم‌های معمول اجتماعی سینمای ایران است. فیلمی که راوی داستان آن تعدادی از آدم‌های شکست‌خورده پایین شهر است که می‌کوشند با انجام یک دزدی طبقه‌ی خود را عوض کنند. فیلم شروع اُمیدوارکننده‌ای دارد و در سکانس عروسی تمام شخصیت‌ها را معرفی می‌کند و یک‌راست سر اصل مطلب می‌رود. بعد از این شروع کوبنده فیلمساز تلاش می‌کند تا تمرکز خود را روی معرفی شخصیت‌ها، جغرافیا و اتمسفر فیلم بگذارد. با حوصله و با تکیه بر جزییاتی هرچند کلیشه‌ای که در آثار قبلی نیک‌نژاد غایب بودند، شخصیت‌ها را به خوبی طراحی می‌کند و داستان را پیش می‌برد.
عطا (جواد عزتی) جوانمردی امروزی است که دل در گرو عشق کارگر همسایه آزاده (ستاره پسیانی) دارد. حمید (هادی حجازی‌فر) جوانی به ظاهر ساده‌لوح است که با پیش رفتن فیلم تماشاگر متوجه می‌شود چندان هم ساده‌لوح نیست و مجتبی(پژمان جمشیدی) جوانی رنج کشیده و اهل رفاقت است که از بد روزگار و به دلیل مشکلات مالی مجبور شده تا در کنار عطا و حمید زندگی کند. بعد از اینکه آزاده از عطا می‌خواهد مریم (الهام اخوان) را پیش خودش نگه دارد، داستان فیلم رنگ‌و‌بوی متفاوتی به خود می‌گیرد.
نیک‌نژاد به‌خوبی موفق می‌شود تا نیمه‌ی اول داستان را با تکیه بر جزییاتی دقیق و تعلیقی جذاب پیش ببرد. مشکل دقیقا از زمان ورود مریم به خانه-گاراژی که عطا در آن زندگی می‌کند، آغاز می‌شود. بعد از ورود مریم فیلم میان یک درام اجتماعی و ملودرام عاشقانه سرگردان می‌ماند و همین سرگردانی هم بیشترین ضربه را به پیکره فیلم وارد می‌کند. فیلم گاهی به سراغ داستان سه رفیق آس‌و‌پاس می‌رود و گاهی به مثلث عشقی آزاده، مریم و عطا برمی‌گردد. کارگردان خیلی تلاش کرده که میان این دو خط داستانی ارتباط معناداری به وجود آورد اما در نهایت فیلم میان دو ژانر متفاوت و دو داستانی که کلیت کار را از نفس می‌اندازد، سرگردان می‌ماند و همین سرگردانی هم در نهایت باعث می‌شود تا گره‌گشایی پایانی فیلم تاثیرلازم را بر روی تماشاگر نگذارد.
بازی‌های درخشان | نقطه‌قوت دوزیست
بازی‌های متفاوت «دوزیست» برجسته‌ترین نکته‌ی فیلم است. بازی‌هایی جذاب و درخشان که وجوه تازه‌ای از بازیگران مشهور فیلم را به نمایش می‌گذارد. برزو نیک‌نژاد در «دوزیست» نشان می‌دهد که توانایی بسیار بالایی در گرفتن بازی‌های متفاوت از بازیگران دارد. اگر از جواد عزتی بگذریم که کیفیت بالایش را در این فیلم هم حفظ کرده بگذریم، برجسته‌ترین بازی فیلم به هادی حجازی‌فر تعلق دارد.
هادی حجازی‌فر با تکیه بر گریمی متفاوت موفق شده از کمال «ماجرای نیمروز» و موسی «لاتاری» فاصله بگیرد و یک کاراکتر تازه خلق کند. یک جوان در ظاهر هالو اما در باطن زرنگ که با تکیه بر همین زرنگی باطنی که در پس ظاهر هالو و ساده‌اش پنهان شده تماشاگر را به بازی می‌گیرد. پژمان جمشیدی هم موفق شده در یک نقش‌آفرینی متفاوت برای اولین‌بار در یک نقش جدی به‌خوبی بدرخشد و بازی‌اش را صاحب رئالیسمی کند که به شخصیت درمانده‌اش جذابیت ویژه‌ای بخشیده است. برزو نیک‌نژاد در فیلم دوزیست موفق شده تا مانی حقیقی را هم از قالب قبلی‌اش جدا کند و از او یک لمپن خشن و سلطه‌جو بسازد که حضورش در فیلم تماشاگر را به وحشت می‌اندازد.
«دوزیست» فیلم مردانه‌ای است و تاکید کارگردان در آن بیشتر بر روی شخصیت‌های مرد است. در مقابل گروه مردان فیلم تنها یک شخصیت زن وجود دارد که در برابر شخصیت‌های مرد یکی از قطب‌های اصلی داستان را تشکیل می‌دهد و روند داستان را عوض می‌کند؛ آزاده کارگر خانه همسایه که دل در گرو عشق عطا دارد قابل ذکر است که بازی ستاره پسیانی در نقش آزاده عالی است. او موفق می‌شود یک زن جنوب شهری را با تمام عاشقانه‌ها و ناکامی‌هایش زیبا و دقیق به تصویر بکشد. آزاده شکست‌خورده‌ترین شخصیت فیلم است که در پایان ناکامی‌اش رنگ‌و‌بوی رمانتیکی به خود می‌گیرد.
بازی درخشان پسیانی در نقشی بسیار دشوار و چند وجهی باعث شد تا او در سال‌های بعد نقش‌های بزرگ‌تری به دست بیاورد و موقعیتش را به‌عنوان یک بازیگر ممتاز و متفاوت و تثبیت کند. «دوزیست» فیلم متفاوت اما شاید اگر نیک‌نژاد به‌اندازه‌ی اجرا بر روی فیلمنامه هم وقت می‌گذاشت، ما شاهد یکی از بهترین و کامل‌ترین فیلم‌های اجتماعی چند سال اخیر سینمای ایران بودیم.
