نگاهی به کارنامه بازیگری نادر فلاح | تبدیل رنج به لذت

نویسنده: سهراب صباغیان

بعضی از بازیگران در سینمای ایران هستند که شاید بازیگران حاشیه‌ای به نظر برسند و شهرت و محبوبیت سوپراستارها را نداشته باشند اما حضورشان به یک فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی حتی بازی سوپراستارهای مشهور را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. این بازیگران چنان نقش خود را قدرتمندانه بازی می‌کنند که یک نقش فرعی در یک فیلم یا سریال تلویزیونی تبدیل به خاطره‌ای ماندگار در ذهن تماشاگر می‌شود. نادر فلاح سرآمد بازیگرانی است که چنین کیفیتی دارند. بازیگرانی که نه خوش چهره هستند و نه داعیه‌ی شهرت دارند. بازیگرانی قدرتمند و باصلابت که با توانایی ایفای نقش‌های مختلف حضورشان را در سینمای ایران تثبیت کرده‌اند.

نادر فلاح در یک مصاحبه تلویزیونی گفته بود که با رنج و مرارت زیاد به جایگاه امروزش در سینمای ایران رسیده است. از سبک بازی فلاح مشخص است که او توانسته در طول دوران بازیگری‌اش این رنج را تبدیل به لذت کند و با  به سرانجام رساندن این فرآیند دشوار تبدیل به بازیگری متفاوت در سینمای ایران شود. بازیگری خاص با توانایی‌های ویژه که حضورش در پروژه‌های مختلف می‌تواند کیفیت ویژه‌ای به آن پروژه ببخشد. نادر فلاح شبیه هیچ بازیگر دیگری نیست و این مهم‌ترین خصیصه این بازیگر توانای سینمای ایران است.

 

چند کیلو خرما برای مراسم تدفین | یدی

کارگردان: سامان سالور

«چند کیلو خرما برای مراسم تدفین» یکی از فیلم‌های خاص و متفاوت سینمای ایران است. فیلمی سیاه و سفید و جذاب که راوی زندگی انسان‌های مطرود و محروم جامعه است. چند کیلو خرما برای مراسم تدفین داستان صدری (با بازی محسن تنابنده) و یدی (با بازی نادر فلاح) دو کارگر پمپ بنزین را روایت می‌کنند که مدتی است به علت تغییر مسیر جاده متروک شده است…

نادر فلاح در «چند کیلو خرما برای مراسم تدفین» چنان حضور راحت و جذابی دارد که تماشاگر فکر می‌کند این نقش را یک نابازیگر ایفا کرده است. فلاح با بازی طنزآمیزش به فیلم تلخ سالور گرمای ویژه‌ای بخشیده است و توانسته اندکی از سنگینی داستان تلخ فیلم بکاهد. یدی شخصیت بدبخت و شکست خورده‌ای است که نه اقتدار صدری را دارد و نه زرنگی دیگر شخصیت فیلم عباس را. او بازنده‌ای است که خودش را اسیر یک عشق موهوم و خیالی کرده، عشقی که به رذیلانه‌ترین شکل ممکن توسط عباس به یغما می‌رود تا تنها نقطه روشن زندگی یدی هم خاموش شود.

 

بی‌پولی | احمد رنجه

کارگردان: حمید نعمت‌الله

احمد رنجه یک کاراکتر ویژه در کارهای نعمت‌الله است. کاراکتری که به جز «بی‌پولی» نام او را در سایر کارهای نعمت‌الله هم می‌شنویم. احمد رنجه کاراکتری است صوفی مسلک و زاهد که زندگی آشفته‌ای دارد. اما بعد از آشنایی با طیبه عاشق می‌شود و تصمیم به ازدواج می‌گیرد. این عشق تاثیر عمیقی بر روی احمد گذاشته و نگاه او را به زندگی تغییر داده است. نگاهی که باعث می‌شود او ایرج (با بازی بهرام رادان) را برای پس گرفتن پولش به مرزجنون برساند.

احمد رنجه به یادماندنی‌ترین شخصیت فرعی فیلم «بی‌پولی» است. کودکی بزرگسال که تئوری‌های عجیب و خاصی درباره خلقت و جهان هستی دارد. بازی فلاح در بی‌پولی به شکلی است که تماشاگر احمد رنجه را دیوانه تلقی نمی‌کند. بلکه او را پیرپسر معصومی می‌بیند که می‌ترسد زندگی‌اش به واسطه بی‌فکری ایرج به فنا برود. نعمت‌الله در مصاحبه‌های مختلف گفته بود در فیلم بی‌پولی به دنبال یک طعم میانه شبیه طعم شربت آبلیمو می‌گشته و بیشتر به دنبال این بوده که حال تماشاگر از تماشای فیلم خوب شود. تجلی نگاه مورد نظر کارگردان را در بازی به اندازه و یک دست نادر فلاح مشاهده می‌کنیم که با بازی خوب و متفاوتش اجازه نداده شخصیت احمد رنجه اغراق‌آمیز از کار در بیاید و به یک دستی فیلم لطمه بزند.

• بیشتر بخوانید
• نقد و بررسی فیلم «ملاقات خصوصی» | مسیری تازه از دل الگوهای تکرار شده
• خنده با چاشنی سیاست | برترین کمدی‌ های سیاسی سینمای ایران

 

چند متر مکعب عشق | عبدالسلام

کارگردان: جمشید محمودی

برادران محمودی که در افغانستان به دنیا آمده و در سینمای ایران رشد کرده‌اند با ساخت فیلم‌های متفاوت درباره مهاجران افغان ساکن در ایران توانسته‌اند راوی صادق زندگی این مردم رنج دیده باشند. «چند متر مکعب عشق» که بدون شک بهترین فیلم این دو برادر است داستان عشق صابر (با بازی ساعد سهیلی) پسر جوان ایرانی به مرونا (با بازی حسیبا ابراهیمی) دختری افغان را روایت می‌کند داستانی که پایان تراژیکی دارد…

عبدالسلام دقیقاً نقطه مقابل احمد رنجه است. مهاجری رنج‌کشیده که سختی‌های زندگی او را تبدیل به مردی نگران و خشمگین کرده است. او مغرور هم هست و دلش نمی‌خواهد ازدواج دخترش با مردی ایرانی باعث تحقیر او شود. همین نگاه سخت‌گیرانه عبدالسلام باعث می‌شود تراژدی رقم بخورد و اتفاقی بی‌اُفتد که هیچ کس از آن راضی نیست. بازی فلاح با آن نگاه نگران و چشمانی که می‌تواند به شکل هم زمان رنج و خشم را بازتاب دهد به شخصیت عبدالسلام کیفیت متفاوتی بخشیده است. فلاح در «چند متر مکعب عشق» نشان می‌دهد که می‌تواند نقش‌های جدی را هم به خوبی بازی کند. نادر فلاح در چند متر مکعب عشق موفق می‌شود قالب بازیگری خود را بشکند و در فیلمی تلخ بازی متفاوتی ارائه دهد.

 

سد معبر | رسول

کارگردان: محسن قرایی

«سد معبر» یکی از فیلم‌های متفاوت سال‌های اخیر سینمای ایران است. فیلمی تلخ که به زندگی اقشار پایین جامعه می‌پردازد و داستان قاسم (با بازی حامد بهداد) کارمند سد معبر شهرداری را روایت می‌کند که در زندگی شخصی خود دچار مشکلات فراوانی است و می‌کوشد اختلافاتش را با همسرش نرگس (با بازی باران کوثری) حل کند. «سد معبر» فیلمنامه کلاسیکی دارد که شخصیت‌ها درآن به درستی پرداخت شده‌اند. شاید به همین دلیل است که بازی نادر فلاح در این فیلم بسیار به چشم آمد و او توانست کاندیدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل مرد جشنواره فیلم فجر شود.

رسول دست فروش فقیر و تو سری خورده‌ای است که توسط جامعه تحقیر شده و حالا دنبال این است که حقش را از جامعه بگیرد. فلاح نقش رسول را با خشمی عجیب بازی کرده و سعی کرده با استفاده از نگاه‌هایی که در بعضی اوقات بسیار ترسناک می‌شوند به خشم درونی رسول که ناشی از نابرابری‌های اجتماعی است وجوه بیرونی ببخشد. بازی در این نقش احتیاج به توانایی فیزیکی زیادی هم داشته که فلاح نشان می‌دهد از این توانایی برخوردار است. بازی در سدمعبر جایگاه فلاح را به‌عنوان یکی از بهترین بازیگران سینمای معاصر ایران تثبیت کند.

 

زیرخاکی | اسکندر

کارگردان: جلیل سامان

بدون شک «زیرخاکی» یکی از موفق‌ترین سریال‌های طنز چند سال اخیر تلویزیون است. سریالی که با یک داستان متفاوت و شخصیت‌های جذاب توانست نگاهی طنزآمیز به دهه‌های پنجاه و شصت هجری شمسی داشته باشد. «زیرخاکی» داستان مرد جوانی بنام فریبرز (با بازی پژمان جمشیدی) است که به دنبال زیرخاکی می‌گردد و همین موضوع مشکلاتی را برای او به وجود می‌آورد

نادر فلاح در زیرخاکی نقش اسکندر شخصیت منفی داستان را بازی می‌کند. فلاح که پیش از این هم ثابت کرده بود بازی در نقش‌های طنز را به خوبی بلد است در «زیرخاکی» توانست هم پای طنازی‌های پژمان جمشیدی پیش برود و مکمل خوبی برای طنازی‌های او باشد. با پررنگ شدن نقش اسکندر در فصل‌های دوم و سوم و افزوده شدن ویژگی‌های خاصی مانند لکنت زبان به این کاراکتر بازی فلاح هم بیشتر از بازی سایر بازیگران به چشم آمد. فلاح با هوشمندی فراوان نقش اسکندر را به شکلی کاریکاتوری بازی کرد تا با فضای کلی سریال هم هم‌خوانی داشته باشد. نکته قابل توجه دیگر بازی فلاح در زیرخاکی ریزه‌کاری‌های فراوانی است که در بازی او به چشم می‌خورد. ریزه‌کاری‌هایی که باعث شده کاراکتر اسکندر به یکی از به یادماندنی‌ترین شخصیت‌های سریال‌های تلویزیونی تبدیل شود.

 

زمین گرم | استوار

کارگردان: سعید نعمت‌الله

سریال‌هایی که توسط سعید نعمت‌الله ساخته شده‌اند را با دیالوگ‌های متفاوت و حال و هوای نوستالژیک‌شان به یاد می‌آوریم. نعمت‌الله عادت به نوشتن مونولوگ‌های بلند، موزون و گاهی مسجع دارد. بیان و اجرای درست این مونولوگ‌ها کار هر بازیگری نیست و هرکسی نمی‌تواند از پس بیان این مونولوگ‌ها بربیاید. بنابراین بازی در سریال‌هایی که سعید نعمت‌الله نوشته یا ساخته است کار بسیار سختی است. نادر فلاح در زمین گرم نشان داده از پس این کار سخت به خوبی برآمده است.

اُستوار شخصیت بسیار پیچیده‌ای دارد و این شخصیت پیچیده (که معلولیت جسمی هم دارد) بازی متفاوتی را طلب می‌کرده است. فلاح هم از جان مایه گذاشته و با یک بازی بیرونی و پرانرژی به این شخصیت خاص جان داده و موفق شده کاراکتر جذابی خلق کند. کاراکتری که به خاطر ویژگی‌های خاص و بازی متفاوت نادر فلاح تا مدت‌ها در ذهن تماشاگر باقی می‌ماند. فلاح با بازی در این سریال نشان داد بلد است نقش شخصیتی که دچار نقص جسمانی است را به شکلی بازی کند که اغراق‌آمیز از کار در نیاید. بدون شک اُستوار بهترین و متفاوت‌ترین شخصیت این سریال است.

 

ملاقات خصوصی | هم بند فرهاد

کارگردان: اُمید شمس

«ملاقات خصوصی» یکی از متفاوت‌ترین ملودرام‌های سال‌های اخیر سینمای ایران است. فیلمی عاشقانه و ملتهب که به خوبی داستانش را روایت و با پایان‌بندی متفاوتش تماشاگر را غافلگیر می‌کند. ملاقات خصوصی از آن فیلم‌هایی است که گرما و انرژی لازم را برای جذب مخاطب دارد و می‌تواند یک اتفاق در اکران امسال باشد. مهم‌ترین ویژگی این فیلم داستان جذاب و تسلط کارگردان در روایت این داستان است. شخصیت‌پردازی خوب و دقیق و بازی‌های زیبا از دیگر ویژگی‌های ملاقات خصوصی است و همین ویژگی‌ها است که این فیلم را تبدیل به یکی از بهترین فیلم‌های امسال کرده است.

نادر فلاح در فیلم ملاقات خصوصی هم توانایی خودش را به رخ می‌کشد و نشان می‌دهد چقدر خوب می‌تواند نقش یک خلافکار را به شکلی بازی کند که باورپذیر از کار در بیاید. «ملاقات خصوصی» فیلم پر بازیگری است و اکثر بازیگران این فیلم موفق شده‌اند نقش‌های خود را به خوبی بازی کنند. نادر فلاح اما در این فیلم هم موفق شده نقش خود را به شکلی بازی کند که میان بازیگران پرتعداد فیلم به چشم بیاید و تماشاگر بعد از خروج از سالن سینما او را در خاطر بسپارد. با ملاقات خصوصی نادر فلاح یک بار دیگر ثابت کرد چه بازیگر درجه یک و توانایی است.