مروری بر کارنامه‌ بازیگری بهرام افشاری

نویسنده: مازیار وکیلی

اولین چیزی که از بهرام افشاری در ذهن‌‌ها نقش می‌بندد، فیزیک متفاوت اوست. قد بلند، دست و پای کشیده، صورتی که خشم و رندی را توامان دارد و چشمانی که هوش و خشونت از آنها می‌بارد از مشخصه‌های اصلی بهرام افشاری است. مشخصه‌هایی که باعث شده بهرام افشاری به یک بازیگر خاص در سینمای ایران بدل شود. بازیگری که با توجه به فیزیک خاص و متفاوتش می‌تواند رنگین‌کمانی از نقش‌های مختلف را بازی کند.

• بیشتر بدانید
• نقد فیلم سینمایی «صحنه زنی» | قهرمان تنها و شکست خورده
• همه چیز درباره فیلم «سگ بند»؛ آغاز اکران از ۲۵ اسفند
• ستاره‌های اکران نوروز ۱۴۰۱ | از جواد عزتی تا بهرام افشاری و امیر جدیدی

کارنامه نه چندان سنگین اما با کیفیت بهرام افشاری هم بیانگر همین تنوع و تفاوت است. او در کارنامه‌ی هنری‌اش انواع نقش‌ها را دارد، از نقش کمدی «پایتخت» بگیر تا نقش جدی در فیلم‌های تلخی مانند «لانتوری». در همین مدت اندک و با همین نقش‌های محدود، افشاری ثابت کرده است که بازیگری متفاوت در سینمای ایران است و قابلیت این را دارد که از فیزیک خاصش برای بازی در نقش‌های متنوع استفاده کند. نقش‌هایی که می‌تواند جایگاه او را به‌عنوان یک ستاره تثبیت کند. در ادامه نگاهی به کارنامه‌ی بازیگری بهرام افشاری می‌اندازیم.

 

لانتوری | اندک اما درخشان

• کارگردان: رضا درمیشیان

«لانتوری» فیلم نوید محمدزاده است؛ دیگر شخصیت‌های مرد فیلم یا به سبک فیلم‌های مستند مقابل دوربین حرف می‌زنند و یا حضوری گذرا و حاشیه‌ای در فیلم دارند. بهرام افشاری هم از این قاعده مستثنا نیست، نقشش در این فیلم کوتاه است و او فرصت چندانی ندارد تا خودش را به‌عنوان یک بازیگر توانمند به تماشاگر تحمیل کند. اما نکته‌ی مهم درباره افشاری و بازی‌اش در لانتوری این است که او در همین فرصت کم و زمان محدود هم به چشم می‌آید.

کار افشاری در «لانتوری» مانند کار یک بازیکن تعویضی در فوتبال است که در ثانیه‌های پایانی و صرفاً برای اتلاف وقت به میدان می‌آید. اما از همان فرصت کم استفاده می‌کند و با یک بازی درخشان و متفاوت یا شاید زدن یک گل در خاطره تماشاگران می‌ماند و خودش را به مربی تحمیل می‌کند. «لانتوری» برای بهرام افشاری دقیقاً چنین وضعیتی داشت، او از همین فرصت اندک استفاده کرد و با درخشش در نقشی کوتاه در این فیلم متفاوت خودش را به سینمای ایران تحمیل کرد.

 

کارگر ساده نیازمندیم | سکوی پرتاب

• کارگردان: منوچهر هادی

«کارگر ساده نیازمندیم» منوچهر هادی فیلم کاملی نیست، اما نقش قدم برای بهرام افشاری تبدیل به سکوی پرتابی شد تا در سینمای ایران دیده شود. قدم به عنوان یک کارگر ساده فلافلی که عشق نیمه‌ی ممنوعه دختر اوستای خودش را در دل می‌پروراند، در عین سادگی و تلخی رگه‌هایی از حلاوت و شیرینی را هم درون خود دارد. افشاری توانسته با استفاده درست و به اندازه از لهجه ترکی، نگاه‌های طناز و آمیخته به حسرت و خنده‌هایی که در یاد تماشاگر می‌ماند قدم را به شخصیتی چند وجهی تبدیل کند که در مرتبه‌ی بسیار بالاتری از کل فیلم منوچهر هادی قرار می‌گیرد.

بهرام افشاری در فیلمی که داستان ساده‌انگارانه و روایت متشتتی دارد جای خودش را پیدا می‌کند و با بازی متفاوتش یک ‌نه بار فیلم را به دوش می‌کشد. بدون بهرام افشاری «کارگر ساده نیازمندیم» به راحتی فراموش می‌شد اما با حضور درخشان و متفاوت او فیلم منوچهر هادی رنگ متفاوتی به خود گرفته؛ رنگی که اجازه نمی‌دهد بسیاری از نقاط ضعف کارگر ساده نیازمندیم به چشم بیایند.

 

چشم و گوش بسته | زوج بامزه

• کارگردان: فرزاد موتمن

«چشم و گوش بسته» قصه‌ی ساده اما جذابی دارد. یک زوج که یکی کر و دیگری کور است درگیر یک پرونده جنایی پیچیده می‌شوند. فیلم موتمن، فیلم ساده و بامزه‌ای است. موقعیت‌های طنز فیلم به کمدی جَفَنگ پهلو می‌زند و بازیگران برای درست از کار درآوردن چنین فیلمی با چنین حس‌و‌حال خاص و متفاوتی باید درک درستی از این اتمسفر داشته باشند.

اگر زوج حیایی – افشاری «چشم و گوش بسته» درست از کار درنمی‌آمد فیلم عملاً دلیل وجودی‌اش را از دست می‌داد و با سر به زمین می‌خورد. اما حیایی و افشاری در این فیلم چنان هماهنگ و دقیق عمل می‌کنند که آن مود جفنگ و بامزه که مدنظر کارگردان بوده از همان ثانیه‌های اول خودش را نشان می‌دهد و به مدد بازی دو شخصیت اصلی تا پایان هم بدون این‌که از شدت آن کاسته شود ادامه پیدا می‌کند.

سکانسی که این دو شخصیت با نانا (آناهیتا درگاهی) مواجه می‌شوند و سعید (بهرام افشاری) به توصیف‌های بهروز (امین حیایی) از نانا واکنش نشان می‌دهد از بامزه‌ترین قسمت‌های فیلم است. صحنه‌هایی که آن تضاد پیچیده مد نظر کارگردان برای خلق فیلم کمدی را بازتاب می‌دهد. افشاری در چشم و گوش بسته بار دیگر ثابت کرد چقدر درک درست و دقیقی از طنز دارد و با تکیه بر قریحه ذاتی‌اش می‌تواند هر نقش طنزی را درخشان از کار دربیاورد.

 

صحنه ‌زنی | تلخ و تاثیرگذار

• کارگردان: علی صمدی

«صحنه زنی» نشانگر ابعاد دیگری از توانایی‌های بهرام افشاری است. اسد به‌عنوان یک خلافکار که اهداف مشخصی در زندگی‌اش دارد همان نقشی بود که افشاری در تمام سال‌های فعالیتش انتظار آن را می‌کشید. اسد که پشت خلاف‌هایش انگیزه‌های شخصی هم وجود دارد، مغز متفکر این گروه سه نفره است. او گروه را هدایت و نقشه‌ها را طراحی می‌کند. همین ویژگی ریاست و سیادت هم هست که به اسد ابعادی ترسناک بخشیده است.

این ویژگی‌ها به خوبی در بازی بهرام افشاری تجلی پیدا کرده و او در این فیلم نشان داده بازی در سکوت را هم خیلی خوب بلد است. نگاه‌های ترسناک و در عین حال هوشمندانه‌ی افشاری از اسد شخصیتی ساخته که حاضر است برای رسیدن به هدفش هر کاری بکند. افشاری در «صحنه زنی» موفق می‌شود هوش را تصویری کند، به شکلی که تماشاگر نتواند از پشت نگاه‌های ترسناکش نیت او را حدس بزند. با ایفای نقش اسد در فیلم «صحنه زنی» می‌توان گفت افشاری در نقش‌های غیر کمدی هم صاحب یک هویت مستقل و ممتاز شده است.

 

سگ بند | غیرتی و طمع‌کار

• کارگردان: مهران احمدی

فیلم سگ بند به‌عنوان تازه‌ترین نقش آفرینی بهرام افشاری است که هم‌اکنون در سینماهای کشور در حال اکران است. این فیلم به کارگردانی مهران احمدی و تهیه‌کنندگی محمدحسین قاسمی است. در خلاصه‌ی داستان «سگ بند» آمده است: هیچ وقت گول اسم و ظاهر آدم‌ها رو نخورید؛ لشکر هیتلر با اون عظمت، اسمش نازی بود. این فیلم داستان دو برادر (امیر جعفری و بهرام افشاری) است که بعد از فوت پدرشان که کشتی‌گیری قدیمی و آبرومند بوده، به خلاف روی می‌آورند.

بهرام افشاری در نقش فرزاد (برادر کوچکتر) در مواجهه با خواهرش فردی غیرتی است و البته طمعی که او برای به‌دست آوردن پول دارد موجب می‌شود که برادر بزرگتر را نیز گمراه کرده و با خود همراه سازد. «سگ بند» ژانری کمدی – اجتماعی دارد و علاوه‌بر خنده گرفتن از مخاطبان آنها را به واسطه‌ی سوژه‌ای که دارد با خود همراه می‌سازد.

 

فسیل | تراژدی مرد بدشانس

• کارگردان: کریم امینی

فسیل تمام شور و انرژی خود را از شخصیت اسماعیل (اسی) می‌گیرد. مرد بدشانس و بدبختی که در یک وضعیت عجیب و پیچیده گرفتار می‌شود. نویسندگان «فسیل» اکثر موقعیت‌های کمیک فیلم را بر اساس شخصیت اسماعیل نوشته‌اند و مشخص است برای بامزه از کار در آمدن فیلم روی اجرای درست این شوخی‌ها حساب باز کرده‌اند. اگر شوخی‌هایی که مخصوص اسی نوشته شده توسط بازیگری که کمدی را نمی‌شناسد اجرا می‌شد بدون شک فسیل کیفیتی که در حال حاضر دارد را نداشت.

به همین خاطر بازیگر اصلی فیلم فسیل نقشی حیاتی پیدا کرده و عملاً بار تمام فیلم بر دوش او است. بهرام افشاری که پیش از این در نقش مکمل فیلم‌ها و سریال‌های کمدی درخشیده بود، با انتخاب نقش اسماعیل ریسک بزرگی انجام داده و البته باید اذعان کرد که توانسته از پس ایفای نقش اصلی یک فیلم کمدی به خوبی بربیاید.

فروش فیلم فسیل و استقبال بی‌نظیر مردم از این فیلم نشان می‌دهد مردم هم از تماشای بازی افشاری لذت برده‌اند و با شخصیت اصلی فیلم ارتباط برقرار کرده‌اند. افشاری در فسیل از تمام توانایی‌هایش به عنوان یک کمدین استفاده کرده است. با درک بالایی که از شوخی‌های فیلم داشته توانسته با زمان‌بندی درست اجرای جذابی از نقش ارائه دهد.

قد بلند و چهره استخوانی افشاری که تبدیل به پرسونای بازیگری او شده‌اند در این فیلم به کمک او آمده‌اند تا بتواند شیطنت‌های اسی را با ظرافتی مثال‌زدنی بازی کند. افشاری در هماهنگی با سایر بازیگران فیلم توانسته بده‌بستان‌های خوبی با بازیگران مقابل خود داشته باشد. به شکلی که افشاری در برابر بازیگران مختلفی که در این فیلم بازی کرده‌اند نوع خاصی از بازی را ارائه داده است. به‌عنوان مثال در برابر نامزدش شوخی را با رمنس ادغام کرده و در برابر پاسدار عضو سپاه پاسداران (با بازی سیدجواد هاشمی) به بازی خود اندکی گیجی و سردرگمی افزوده است. در مجموع باید به این نکته اشاره کرد فسیل بهترین بازی بهرام افشاری تا به امروز است و در کارنامه او ارزش و قیمتی به اندازه‌ی بهتاش سریال پایتخت دارد. علاقه‌مندان به خرید بلیت فسیل می‌توانند به سایت سینماتیکت مراجعه کنند.

 

علی‌البدل | رند و راحت

• کارگردان: سیروس مقدم

به چشم آمدن در نقش‌های کوتاه و ظاهراً کم‌اهمیت به تدریج تبدیل به اصلی‌ترین مولفه‌ی بازی بهرام افشاری شد. بهرام افشاری در سریال «علی‌البدل» هم نقشی فرعی دارد؛ هرمز یکی از ماموران انتظامات چشمه قل‌قل است. زوج او هومن حاجی عبداللهی قرار است تضاد فیزیکی  این دو نفر سبب ایجاد موقعیت‌های طنز می‌شود. سریال پیچیدگی «پایتخت» را ندارد و نقش هرمز هم بعد از چند قسمت به تکرار می‌اُفتد. اما آن استعداد ذاتی افشاری در این سریال نه‌چندان جذاب هم به کمک او می‌آید تا نقش هرمز از دست نرود.

زوج‌سازی موفق او با هومن حاجی‌عبداللهی  موقعیت‌های طنز کم‌مایه سریال را اندکی خنده‌دار می‌کند و این برای بازیگری که نقش چیز زیادی به او نداده دستاورد بسیار بزرگی است. افشاری در نقش‌های کمدی رندی و راحتی را هم‌زمان دارد و داشتن این دو خصیصه به‌علاوه هوش ذاتی در به نتیجه رساندن شوخی‌ها باعث شده حتی هرمز «علی‌البدل» هم با بازی بهرام افشاری عطر و طعم دیگری بگیرد و در ذهن و ضمیر تماشاگران ایرانی ماندگار شود.

 

میدان سرخ | صلابت در نقشی جدی

• کارگردان: ابراهیم ابراهیمیان

بهرام افشاری همیشه انقدر حواس جمع بوده که در کنار نقش‌های کمدی با انتخاب نقش‌های جدی توازنی به کارنامه‌اش ببخشد تا به‌عنوان بازیگری تک‌ساحتی شناخته نشود. همین حواس جمع هم باعث شده که افشاری نقش‌های جدی‌اش را هم با ظرافت و وسواسی جالب توجه انتخاب کند. ظرافت و وسواسی که او را از کلیشه‌ای شدن و تک بعدی شدن در سینمای ایران نجات داده و باعث شده با انتخاب نقش‌های غیرکمدی جذاب کارنامه هنری بهرام افشاری دچار توازن شگفت‌انگیزی شود.

پیام مکین «میدان سرخ» خلافکاری است که صلابت، معرفت و احساسات رمانتیک را توامان دارد. او معنای عشق را می‌فهمد و حواسش به زیردستانش است تا مبادا حقوق دریافتی خود را خرج عیش و نوش کنند تا دست زن و بچه‌شان خالی بماند. افشاری توانسته این ظرافت‌ها و تفاوت‌های شخصیتی در پیام مکین را دقیق از کار دربیاورد و در عین‌حال حواسش به بن‌مایه اصلی نقش یعنی صلابت باشد.

افشاری برای بازی در نقش پیام، صلابت را به عنوان طعم اصلی در نظر می‌گیرد و از سایر احساساتش به‌عنوان چاشنی استفاده می‌کند. در هم آمیختن صلابت با احساسات متفاوت و گاهاً متضادی که پیام از خود بروز می‌دهد به این شخصیت جذابیت خاصی بخشیده و باعث شده تا این کاراکتر از زیر سایه سایر نقش‌های سریال ابراهیمیان بیرون بیاید و به هویتی مستقل دست پیدا کند.

 

پایتخت | شاه‌نقش

• کارگردان: سیروس مقدم

بهتاش فریبا یکی از آن نقش‌های متفاوت مجموعه‌ی خاطره‌انگیز پایتخت است که به این مجموعه افزوده شد تا علاوه بر جذاب‌تر کردن این خانواده بزرگ وجوه دیگری از شخصیت نقی را هم نمایش دهد. بهتاش جوانی است سربه هوا، بازیگوش، اهل خلاف و البته دل‌پاک که در تمام طول سریال مشغول لودگی و مسخره‌بازی است.

او در سریال «پایتخت» به نمادی از جوانان امروز ایران تبدیل شده که انگار به هیچ چیز اهمیت نمی‌دهند و دوست دارند این دو سه روز کوتاه عمر را با خوش‌گذرانی سپری کنند. افشاری با بازی خوبی که در این نقش انجام داد آینده خود را به‌عنوان یک بازیگر متفاوت و ممتاز تثبیت کرد. افشاری در ابتدا با شیرافکن و در نقش برادر بهبود وارد مجموعه پایتخت شد. او به قدری نقش این کاراکتر معتاد را بامزه از کار درآورد که تنابنده و مقدم او را برای بازی در نقش بهتاش در نظر گرفتند و به «پایتخت» پنج و شش آوردند تا افشاری با حضور گرم و جذابش از بهتاش یک مکمل بی‌نظیر بسازد. مکملی که لودگی‌ها و مزه ریختن‌هایش نمک تازه‌ای به پایتخت بخشید و باعث شد رنگین کمان شخصیت‌های پایتخت کامل شود.