مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین کارگردانی» جشنواره فیلم فجر در دهه نود

نویسنده: جلال الدین بهرام

 به بهانه‌ی نزدیک شدن به آغاز  جشنواره فجر ۱۴۰۰ نگاهی داریم به برندگان ادوار گذشته. در این مقاله نیز در ادامه‌ی مقالات قبلی که به معرفی و بررسی بهترین بازیگران نقش اصلی و مکمل زن و مرد در سه دهه‌ی هفتاد، هشتاد و نود پرداختیم، اینک قصد داریم «بهترین کارگردان» در دهه نود را معرفی کنیم.

• بیشتر بخوانید:
• کارگردان‌های مطرح چهلمین جشنواره‌ی فیلم فجر 
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول مرد» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ نود
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول زن» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ نود

۱۳۹۰ |  پرویز شیخ طادی |  روزهای زندگی

سال ۱۳۶۷، جنگ ایران و عراق. لیلا(هنگامه قاضیانی) و همسرش، امیرعلی(حمید فرخ نژاد) مدت‌هاست در بیمارستان صحرایی مشغول کمک و درمان به رزمندگان هستند. اما اعلام آتش بس زندگی آنها را در موقعیت جدیدی قرار می‌دهد.

پرویز شیخ طادی در فیلم سینمایی روزهای زندگی در تلاش است تصویری از روزمرگی چند دکتر در بیمارستانی صحرایی را به نمایش بگذارد. انسان‌هایی که با وجود سخت بودن کارشان به این زندگی عادت کرده‌اند و همچون رزمندگان ابایی از ایثار جانشان ندارند.

پرویز شیخ طادی در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی روزهای زندگی برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش داریوش مهرجویی برای کارگردانی فیلم سینمایی نارنجی‌پوش، محمدعلی باشه آهنگر برای کارگردانی فیلم سینمایی ملکه، همایون اسعدیان برای کارگردانی فیلم سینمایی بوسیدن روی ماه و مانی حقیقی برای کارگردانی فیلم سینمایی پذیرایی ساده نامزد دریافت جایزه بودند.

• برندگان جشنواره فجر ۱۴۰۰

۱۳۹۱ |  پرویز شهبازی |  دربند

نازنین(نازنین بیاتی) دانشجوی شهرستانی، در تهران با دختری به نام سحر(پگاه آهنگرانی) همخانه می‌شود که روحیات و رفتاری متفاوت با او دارد…

پرویز شهبازی در فیلم سینمایی دربند تصویری بی‌واسطه و تا حدودی بی‌رحمانه از شرایط حاکم بر اجتماع ترسیم می‌کند. جامعه‌ای که در آن یک‌رنگی، مردانگی و صداقت از بین‌رفته. هر کسی در پی منفعت خویش است و به سادگی دیگری را در این راه از بین می‌برد.

پرویز شهبازی در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی دربند برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش علیرضا داوودنژاد برای کارگردانی فیلم سینمایی کلاس هنرپیشگی، بهنام بهزادی برای کارگردانی فیلم سینمایی قاعده تصادف، بهروز شعیبی برای کارگردانی فیلم سینمایی دهلیز و علی غفاری برای کارگردانی فیلم سینمایی استرداد نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۹۲  | احمدرضا درویش |  رستاخیز

پس از مرگ معاویه، یزید بن معاویه(بابک حمیدیان) خودش را خلیفه مسلمین اعلام می‌کند و از امام حسین(ع) که ساکن مدینه است توقع بیعت دارد. بکیر بن حر(آرش آصفی) مأمور به رساندن نامه یزید به مدینه می‌شود…

احمدرضا درویش مرد فیلم‌های بزرگ است. فیلم سینمایی رستاخیز پروژه‌ای بین المللی است که با بازیگران بسیار و بودجه‌ای در زمان خود هنگفت تولید شده است. فیلم سینمایی رستاخیز در نمایش شرایط حاکم بر دوران قیام امام حسین(ع) موفق عمل می‌کند و با وجود تعدد شخصیت‌ها و خطوط داستانی بیننده را تا انتها با خود همراه نگه می‌دارد.

احمدرضا درویش در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی رستاخیز برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش بهروز افخمی برای کارگردانی فیلم سینمایی آذر، شهدخت، پرویز و دیگران، ابراهیم حاتمی‌کیا برای کارگردانی فیلم سینمایی چ، محمدمهدی عسگرپور برای کارگردانی فیلم سینمایی مهمان داریم و حمید نعمت‌الله برای کارگردانی فیلم سینمایی آرایش غلیظ نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۹۳ | ابوالحسن داوودی | رخ دیوانه

ماندانا(طناز طباطبایی)،کاوه(صابر ابر)، مسعود(ساعد سهیلی)، پیروز(امیر جدیدی) و غزل(نازنین بیاتی) در یک قرار اینترنتی با هم آشنا شده و بر سر موضوعی عجیب شرط بندی می‌کنند.

ابوالحسن داوودی بیشتر برای ساختن آثار کمدی نظیر فیلم سینمایی نان، عشق و موتور ۱۰۰۰، فیلم سینمایی جیب‌برها به بهشت نمی‌روند و فیلم سینمایی هزارپا شناخته می‌شود، اما فیلم سینمایی تقاطع و فیلم سینمایی مرد بارانی را نیز به عنوان درام‌های اجتماعی قدرتمند در کارنامه خود دارد. داوودی در فیلم سینمایی رخ دیوانه در قالب داستانی که خطوط داستانی متقاطعی دارد، داستان زندگی چند جوان به آخر خط رسیده را روایت می‌کند.

ابوالحسن داوودی در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی رخ دیوانه برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش بهرام توکلی برای کارگردانی فیلم سینمایی من دیه‌گو مارادونا هستم، فرزاد مؤتمن برای کارگردانی فیلم سینمایی خداحافظی طولانی، علیرضا رییسیان برای کارگردانی فیلم سینمایی دوران عاشقی، مصطفی کیایی برای کارگردانی فیلم سینمایی عصر یخبندان و عبدالحسن برزیده برای کارگردانی فیلم سینمایی مزار شریف نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۹۴ | سعید روستایی | ابد و یک روز

در خانواده‌ای بدبخت که به حداقل‌ها راضی است، دختر خانواده، سمیه(پریناز ایزدیار) در شرف ازدواجی است برخلاف میلش. این موضوع باعث  اختلاف میان برادرهایش مرتضی(پیمان معادی) و محسن(نوید محمدزاده) می‌شود.

سعید روستایی با ساخت فیلم سینمایی ابد و یک روز شگفتی ساز شد. کسی از جوانی بیست و چند ساله توقع ساختی فیلمی که به پیچیدگی‌های یک خانواده‌ی در آستانه فروپاشی می‌پردازد، نداشت. بازی بازیگران فیلم و کنترل صحنه‌هایی پرتنش نشان از کارگردانی دارد که  در اولین فیلمش گامی بلند برداشته است.

سعید روستایی در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی ابد و یک روز برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش رضا میرکریمی برای کارگردانی فیلم سینمایی دختر، کمال تبریزی برای کارگردانی فیلم سینمایی امکان مینا، فرزاد موتمن برای کارگردانی فیلم سینمایی آخرین بار کی سحر را دیدی؟ و محمدحسین مهدویان برای کارگردانی فیلم سینمایی ایستاده در غبار نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۹۵ | وحید جلیلوند | بدون تاریخ، بدون امضا

 دکتر کاوه نریمان(امیر آقایی) با موتورسیکلتی که خانواده‌ی موسی(نوید محمدزاده) سوار آن هستند تصادف می‌کند. ظاهراً مشکلی پیش نمی‌آید اما فردای آن روز پسر خانواده موسی فوت می‌کند…

فیلم سینمایی بدون تاریخ، بدون امضا در ابتدا فیلمی ‌ساده و تا حدی معمولی به نظر می‌رسد اما استرس و تنش به مرور بالا می‌گیرد. وحید جلیلوند با خویشتنداری در نمایش جزئیات صحنه سهم مهمی در انتقال فشاری که روی آدم‌های داستان است، دارد.

وحید جلیلوند در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی بدون تاریخ، بدون امضا برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش ابراهیم ایرج زاد برای کارگردانی فیلم سینمایی تابستان داغ، پوران درخشنده برای کارگردانی فیلم سینمایی زیر سقف دودی، علیرضا داوودنژاد برای کارگردانی فیلم سینمایی فِراری، محمدحسین مهدویان برای کارگردانی فیلم سینمایی ماجرای نیمروز و رامبد جوان برای کارگردانی فیلم سینمایی نگار نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۹۶ | ابراهیم حاتمی‌کیا  |  به وقت شام

در این دوره و در اقدامی غیر معمول همزمان دو سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی اهدا شد:

یونس(هادی حجازی‌فر) و علی(بابک حمیدیان)، پدر و پسر خلبانی هستند. علی ماموریت دارد پروازی به دمشق داشته باشد تا مردم منطقه را از دست نیروهای داعش نجات دهد…

یک بیگ پروداکشن در ابعاد سینمای ایران که به موضوع مهم حضور نیروهای داعش و رفتار آمیخته با جنونشان می‌پردازد.

 

۱۳۹۶ |   بهرام توکلی  | تنگه ابوقریب

مجید(جواد عزتی)، خلیل(حمیدرضا آذرنگ)، حسن(امیر جدیدی)، رضا(مهدی پاکدل)،عزیز(علی سلیمانی) و علی (مهدی قربانی) بخشی از گردانی هستند که درگیر محافظت از تنگه ابوقریب می‌شوند…

بهرام توکلی که با ساختن درام‌های رواشناسانه به شهرت و محبوبیت رسید، با ساخت فیلم سینمایی تنگه ابوقریب تجربه‌ای تازه در سینمای دفاع مقدس را رقم می‌زند. فیلمی که می‌کوشد از دل آشوبی آخرالزمانی لحظاتی انسانی را بیرون بکشد و در دل میدان جنگ به درون شخصیت‌هایش نفوذ کند.

ابراهیم حاتمی‌کیا و بهرام توکلی در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی به وقت شام  و فیلم سینمایی تنگه ابوقریب برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شدند که در این بخش بهروز شعیبی برای کارگردانی فیلم سینمایی دارکوب، محمدعلی باشه آهنگر برای کارگردانی فیلم سینمایی سرو زیر آب، کامبوزیا پرتوی برای کارگردانی فیلم سینمایی کامیون و هومن سیدی برای کارگردانی فیلم سینمایی مغزهای کوچک زنگ‌زده نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۹۷ | نرگس آبیار |  شبی که ماه کامل شد

 فائزه(الناز شاکردوست) دختر جوانی است که عاشق جوانی شهرستانی به نام حمید(هوتن شکیبا) می‌شود. غافل از اینکه همسرش برادر عبدالمالک ریگی رهبر گروه تروریستی جندالله است.

نرگس آبیار پس از ساخت فیلم سینمایی شیار ۱۴۳ و فیلم سینمایی نفس به سراغ پروژه‌ای سخت رفت که کارگردانان زن کمتر علاقه‌ای به آنها دارند. فیلم سینمایی شبی که ماه کامل شد داستانی عاشقانه را در دل داستانی ملتهب پیش می‌برد. سرگذشت شکل‌گیری و جولان گروهکی تروریستی که در گام نخست به جان خانواده خودشان افتاده‌اند. فیلم سینمایی شبی که ماه کامل شد با عبور از موقعیت عاشقانه اولیه بیننده را به درون داستانی ملتهب پرتاب می‌کند که هر کسی تحمل دیدن آن را ندارد.

نرگس آبیار در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی شبی که ماه کامل شد برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش بهرام توکلی برای کارگردانی فیلم سینمایی غلامرضا تختی، نیما جاویدی برای کارگردانی فیلم سینمایی سرخ‌پوست، سعید روستایی برای کارگردانی فیلم سینمایی متری شیش و نیم، رضا میرکریمی برای کارگردانی فیلم سینمایی قصر شیرین و محمدحسین مهدویان برای کارگردانی فیلم سینمایی ماجرای نیمروز: رد خون نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۹۸ | محمدحسین مهدویان | درخت گردو

قادر مولان پور(پیمان معادی) در روز بمباران شیمیایی سردشت هر کاری می‌کند تا خانواده‌اش را نجات دهد.

فیلم سینمایی درخت گردو درباره اتفاقی واقعی است. فاجعه‌ای غیر قابل باور که محمدحسین مهدویان با پرداختی مستندگونه به سراغ آن رفته است. در دل فاجعه با پدری همراه می‌شویم که به مرور خانواده‌اش را از دست می‌دهد و پس از گذر سال‌ها در تلاش است با این مصیبت کنار بیاید.

محمدحسین مهدویان در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی درخت گردو برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش نیکی کریمی برای کارگردانی فیلم سینمایی آتابای، مرتضی فرشباف برای کارگردانی فیلم سینمایی تومان، مجید مجیدی برای کارگردانی فیلم سینمایی خورشید، سعید ملکان برای کارگردانی فیلم سینمایی روز صفر و محمد کارت برای کارگردانی فیلم سینمایی شنای پروانه نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۹۹ | مهدی جعفری | یدو

 ماه‌های آغازین جنگ تحمیلی. روزهایی که خانواده‌ها در شهرهای مختلف خوزستان به ناچار خانه‌شان را به امان خدا رها کرده و فرار می‌کنند. اما در این میان مادری(ستاره پسیانی) قصد ندارد خانه‌اش را رها کند…

مهدی جعفری پس از ساخت فیلم سینمایی ۲۳ نفر به سراغ فیلم سینمایی یدو رفته است و حال و هوای روزهای آغازین جنگ را از طریق نمایش زندگی چند کودک به همراه مادرشان به تصویر می‌کشد.

مهدی جعفری در حالی برای کارگردانی فیلم سینمایی یدو برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی جشنواره فیلم فجر شد که در این بخش نرگس آبیار برای کارگردانی فیلم سینمایی ابلق، ارسلان امیری برای کارگردانی فیلم سینمایی زالاوا و محسن قرایی برای کارگردانی فیلم سینمایی بی‌همه چیز نامزد دریافت جایزه بودند.