مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول زن» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هشتاد

نویسنده: جلال الدین بهرام

به بهانه‌ی نزدیک شدن به آغاز  جشنواره فجر ۱۴۰۰  نگاهی داریم به برندگان ادوار گذشته. در این مقاله نیز در ادامه‌ی مقالات قبلی و بررسی دهه‌ی هفتاد، اینک قصد داریم «بهترین بازیگر نقش اول زن در دهه هشتاد» را معرفی کنیم.

• بیشتر بخوانید: 
• معرفی کامل فیلم‌های جشنواره چهلم فیلم فجر
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول زن» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش مکمل زن» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول مرد» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش مکمل مرد» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد

 

۱۳۸۰ |  ترانه علیدوستی  |  من ترانه ۱۵ سال دارم

ترانه(ترانه علیدوستی) دختر نوجوانی است که مادرش را در کودکی از دست داده و پدرش(حسین محجوب) زندانی است. ترانه به زندگی فقیرانه‌اش در تنهایی ادامه می‌دهد تا اینکه امیرحسین(میلاد صدرعاملی) به او پیشنهاد ازدواج می‌دهد. صیغه محرمیتی خوانده می‌شود و ازدواج سر می‌گیرد اما امیرحسین بعد از مدتی ترانه را رها می‌کند غافل از اینکه او حامله است.

ترانه نقش فوق العاده سختی است. دختر نوجوانی که مراحل مختلف زندگی را به شکلی فشرده طی می‌کند و مجبور است تحت فشار زندگی خیلی زودتر از سنش پا به دوران بزرگسالی بگذارد. ترانه علیدوستی پس از حضور غافل گیر کننده‌اش در فیلم سینمایی من ترانه ۱۵ سال دارم به یکی از ستاره‌های سینمای ایران تبدیل شد و هم چنان این جایگاه را حفظ کرده است.

ترانه علیدوستی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی من ترانه ۱۵ سال دارم برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش لیلا حاتمی ‌برای بازی در فیلم سینمایی ایستگاه متروک، هدیه تهرانی برای بازی در فیلم سینمایی کاغذ بی خط،  میترا حجار برای بازی در فیلم سینمایی  قارچ سمی، گلچهره سجادیه برای بازی در فیلم سینمایی نگین و کتایون ریاحی برای بازی در فیلم سینمایی شام آخر نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۱ |  نیکی کریمی |  دیوانه‌ای از قفس پرید و واکنش پنجم

نیکی کریمی ‌در این سال برای بازی در دو فیلم شایسته دریافت سیمرغ بلورین تشخیص داده شد. در فیلم سینمایی دیوانه‌ای از قفس پرید، نیکی کریمی ‌در نقش یلدا ظاهر شده است. زنی که همسرش روزبه(پرویز پرستویی) جانباز جنگی است و حالا در پی بر ملا کردن فساد اقتصادی مفسدان است اما همین مفسدان چشم به زیبایی یلدا دوخته‌اند و قصد دارند او را از چنگ روزبه بیرون بیاورند. در فیلم سینمایی واکنش پنجم، نیکی کریمی‌در نقش فرشته بازی کرده است. زن بیوه‌ای که نمی‌خواهد بچه‌هایش را دو دستی تقدیم پدر شوهرش، حاج صفدر(جمشید هاشم پور) کند و به همین دلیل اقدام به فرار می‌کند.

یلدا و فرشته نقشهای متفاوتی هستند اما کریمی ‌با استفاده از تجربه‌اش به هر دوی آنها به شکلی جان داده که قابل باور و دوست داشتنی شده‌اند.

نیکی کریمی ‌در حالی برای بازی در فیلم سینمایی واکنش پنجم و فیلم سینمایی دیوانه‌ای از قفس پرید برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش هانیه توسلی برای بازی در فیلم سینمایی شب‌های روشن، میترا حجار برای بازی در فیلم سینمایی صورتی، فریبا کامران برای بازی در فیلم سینمایی فرش باد، گوهر خیراندیش برای بازی در فیلم سینمایی واکنش پنجم و  مریم پالیزبان برای بازی در فیلم سینمایی نفس عمیق نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۲ | گوهر خیراندیش |  رسم عاشق‌کشی

مرد چوب‌بری(حسین محجوب) به زندان افتاده و پسرش سعی می‌کند هر جور شده جای خالی پدر را پر کند اما مادرش(گوهر خیراندیش) نمی‌خواهد پسرش سرنوشتی مانند پدرش داشته باشد. جنگلهای پوشیده از برف، هوای سرد، زندگی سخت و شرایط نامطلوب تنها بخش از رنجی هستند که زنی تنها در نبود شوهرش متحمل می‌شود. فیلم سینمایی رسم عاشق کشی بی رحمانه شخصیت‌هایش را به دل موقعیت‌هایی می‌فرستد که قلب بیننده را به درد می‌آورد و گوهر خیر اندیش نقش مهمی ‌در این تاثیر گذاری دارد.

گوهر خیراندیش در حالی برای بازی در فیلم سینمایی رسم عاشق‌کشی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش ترانه علیدوستی برای بازی در فیلم سینمایی شهر زیبا،  گلاب آدینه برای بازی در فیلم سینمایی مهمان مامان،  رویا نونهالی برای بازی در فیلم سینمایی هم‌نفس، فاطمه معتمدآریا برای بازی در فیلم سینمایی گیلانه و گلشیفته فراهانی برای بازی در فیلم سینمایی اشک سرما  نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۳ |  فرشته صدرعرفایی |  کافه ترانزیت

ریحان(فرشته صدرعرفایی) به تازگی شوهرش را از دست داده ‌است و حالا طبق رسم و رسوم باید به عقد برادر شوهرش ناصر(پرویز پرستویی) در بیاید. اما ریحان که قصد دارد استقلال خود را حفظ کند، رستورانی که از شوهرش به او ارث رسیده است را بازگشایی و اداره می‌کند. ریحان زنی است که جلوی حرف زور و عرف می‌ایستد و با ایستادگیش ثابت می‌کند می‌تواند جای خالی شوهرش را بدون کمک دیگران پر کند.

فرشته صدرعرفایی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی کافه ترانزیت برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش مریلا زارعی برای بازی در فیلم سینمایی زن زیادی، لیلا حاتمی ‌برای بازی در فیلم سینمایی سالاد فصل ،آهو خردمند برای بازی در فیلم سینمایی ما همه خوبیم و  رویا نونهالی برای بازی در فیلم سینمایی ماهی‌ها عاشق می‌شوند نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۴  |  هدیه تهرانی  |  چهارشنبه‌سوری

مژده(هدیه تهرانی) شک کرده که شوهرش(حمید فرخ نژاد) در حال خیانت کردن به اوست… مژده زنی به انتهای خط رسیده است. حاضر است همه چیز را فدا کند برای آنکه ثابت کند شکش بی مورد نیست. اصغر فرهادی در فیلم سینمایی چهارشنبه‌سوری تصویر زنی مستقل و سرسخت که به شمایل سینمایی تهرانی تبدیل شده بود را می‌شکند و او را در قالب زنی در هم شکسته به تصویر می‌کشد.

هدیه تهرانی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی چهارشنبه‌سوری برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش گلاب آدینه برای بازی در فیلم سینمایی وقتی همه خواب بودند، هانیه توسلی برای بازی در فیلم سینمایی زمان می‌ایستد، رؤیا نونهالی برای بازی در فیلم سینمایی عصر جمعه،  نیوشا ضیغمی ‌برای بازی در فیلم سینمایی شوریده و افسانه بایگان برای بازی در فیلم سینمایی کافه ستاره نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۵ |  باران کوثری  |  خون‌بازی و روز سوم

باران کوثری در این سال برای بازی در دو فیلم شایسته دریافت سیمرغ بلورین تشخیص داده شد. در فیلم سینمایی خون بازی، باران کوثری در نقش سارا ظاهر شده است. دختر معتادی که چیزی برای از دست دادن ندارد. در فیلم سینمایی روز سوم، اما باران کوثری نقش سمیره را به عهده دارد. دختری جنوبی که در شهر محاصره شده گیر افتاده است. کوثری در فیلم سینمایی خون بازی افسارگسیخته و زخم خورده است اما در فیلم سینمایی روز سوم بی پناه و معصوم. نقش‌هایی با تفاوت‌های آشکار که نشان می‌دهند کوثری شایسته دریافت جایزه بوده.

باران کوثری در حالی برای بازی در فیلم سینمایی خون‌بازی و فیلم سینمایی روز سوم  برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش پریوش نظریه برای بازی در فیلم سینمایی تک درخت‌ها و رویا تیموریان برای بازی در فیلم سینمایی گوشواره  نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۶ |  هنگامه قاضیانی |  به همین سادگی

طاهره(هنگامه قاضیانی) زنی خانه‌دار است که دیگر تحمل حضور در قفس خانه را ندارد. روح آزاده او در پی پر کشیدن است اما دست و پایش به زنجیر زندگی خانوادگی و بچه ها بسته شده است. فیلم سینمایی به همین سادگی تصویری صادقانه از زندگی زنی خانه‌دار و تنهاست که به دلیل فهمیده نشدن در حال سقوط در گرداب افسردگی است. قاضیانی با بازی کنترل شده، استفاده از لهجه و نگاهش به زنی جان داده که به مظلومیتش تن می‌دهد اما خانواده‌اش را حفظ می‌کند.

هنگامه قاضیانی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی به همین سادگی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش الناز شاکردوست برای بازی در فیلم سینمایی باد در علفزار می‌پیچد و گلشیفته فراهانی برای بازی در فیلم سینمایی دیوار و  فیلم سینمایی همیشه پای یک زن در میان است نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۷ |  لیلا حاتمی‌ |  بی‌پولی

ایرج( بهرام رادان) و  شکوه(لیلا حاتمی) زوج جوانی هستند که به تازگی زندگی خودشان را شروع کرده‌اند. ایرج پس از مدتی بیکار می‌شود اما این موضوع را از شکوه مخفی نگه می‌دارد. شکوه به شکل خوشایندی ساده و بی ریاست. لیلا حاتمی ‌با فرو رفتن در قالب زنی که درکی از پیچیدگی‌های بیکاری و بی‌پولی همسرش ندارد به بار کمدی فیلم افزوده است.

لیلا حاتمی ‌در حالی برای بازی در فیلم سینمایی بی‌پولی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش ترانه علیدوستی برای بازی در فیلم سینمایی تردید، مونا احمدی برای بازی در فیلم سینمایی کودک و فرشته، فریده فرامرزی برای بازی در فیلم سینمایی صندلی خالی و باران کوثری برای بازی در فیلم سینمایی حیران نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۸ | نگار جواهریان  | طلا و مس

رضا(بهروز شعیبی) طلبه‌ای است که به تازگی با همسرش، زهرا(نگار جواهریان) به تهران آمده. اما چیزی نمی‌گذرد که مشخص می‌شود زهرا به MS دچار شده است. زهرا زنی ساده است که همپای همسرش تن به زندگی سخت داده. اما همسرش تنها وقتی بیماری بر او غلبه می‌کند متوجه بزرگی وجود این زن می‌شود.

نگار جواهریان در حالی برای بازی در فیلم سینمایی طلا و مس برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش لیلا حاتمی‌ برای بازی در فیلم سینمایی چهل سالگی،  هدیه تهرانی برای بازی در فیلم سینمایی هفت دقیقه تا پاییز، مریلا زارعی برای بازی در فیلم سینمایی کیفر، لادن مستوفی برای بازی در فیلم سینمایی تسویه حساب و فریبا جدی کار برای بازی در فیلم سینمایی زمانی براى درنگ نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۸۹ | ویشکا آسایش  | ورود آقایان ممنوع

خانم دارابی(ویشکا آسایش) مدیر مدرسه‌ای دخترانه است و اعتقاد دارد هیچ مردی نباید در مدرسه حضور داشته باشد اما تحت شرایطی مجبور می‌شود اجازه دهد آقای جبلی(رضا عطاران) برای تدریس به مدرسه بیاید. خانم دارابی آنقدر همه چیز را جدی می‌گیرد که بیننده را به خنده می‌اندازد. ویشکا آسایش نیز با پر و بال دادن به رفتار غلو آمیز او تصویر کاریکاتوری اما دوست داشتنی از خانم دارابی ترسیم کرده است.

ویشکا آسایش در حالی برای بازی در فیلم سینمایی «ورود آقایان ممنوع» برنده‌ی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش ساره بیات و  لیلا حاتمی ‌برای بازی در فیلم سینمایی جدایی نادر از سیمین، هانیه توسلی برای بازی در فیلم سینمایی ندارها، فاطمه معتمدآریا برای بازی در فیلم سینمایی اینجا بدون من، مهتاب کرامتی برای بازی در فیلم سینمایی آلزایمر، لادن مستوفی برای بازی در فیلم سینمایی گل‌چهره و  غزل شاکری برای بازی در فیلم سینمایی آینه‌های روبرو  نامزد دریافت جایزه بودند.