مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول زن» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد

نویسنده: جلال الدین بهرام

به بهانه‌ی نزدیک شدن به آغاز جشنواره فجر ۱۴۰۰ نگاهی داریم به برندگان ادوار گذشته. در این مقاله قصد داریم «بهترین بازیگر نقش اول زن در دهه هفتاد» را معرفی کنیم. در ادامه و در مقالات بعدی ببازیگران نقش‌های اصلی و مکمل برتر زن و مرد در دهه‌های دیگر را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد.

• بیشتر بخوانید:
• معرفی کامل فیلم‌های جشنواره چهلم فیلم فجر
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش اول مرد » جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش مکمل زن» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد
• مروری بر برندگان سیمرغ بلورین «بهترین بازیگر نقش مکمل مرد» جشنواره فیلم فجر در دهه‌ هفتاد

 

۱۳۷۰ |  جمیله شیخی |  مسافران

مهتاب(هما روستا) که قرار است آیینه‌ میراث خانواده را برای عروسی خواهر کوچکش از شمال به تهران بیارود در میان راه تصادف کرده و طبق نظر پلیس فوت می‌کند اما مادر مهتاب، خانم بزرگ(جمیله شیخی) نمی‌پذیرد که دخترش مرده باشد.

خانم بزرگ تجسم امید است. امید به بازگشت نور و عزیزانی که معنای زندگی هستند. جمیله شیخی با آرامش و اطمینانش احساس خوشایندی را به بیننده منتقل می‌کند تا معجزه پایانی فیلم سینمایی کاملا منطقی به نظر برسد.

جمیله شیخی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی مسافران برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش فریماه فرجامی ‌و عاطفه رضوی برای فیلم سینمایی نرگس، ماهایا پطروسیان برای فیلم سینمایی دیگه چه خبر!؟ و مژده شمسایی برای فیلم سینمایی مسافران نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۱ |  فاطمه معتمدآریا |  یک بار برای همیشه

محمود(خسرو شکیبایی) قصد دارد برای کار به ژاپن برود پس با همسرش، زهرا(فاطمه معتمد آریا) به محضر می‌روند تا از یکدیگر جدا شوند اما خیلی زود معلوم می‌شود زهرا حامله است.

زهرا زنی مظلوم و بی پناه است که شرایط به او حکم می‌کند مطیع خواست همسرش باشد اما با حضور بچه، زهرا دیگر آن زن سابق نیست. قدرت و جسارتی در وجود او رشد کرده که پایه‌های ازدواجش را نیز مستحکم خواهد کرد.

فاطمه معتمدآریا در حالی برای بازی در فیلم سینمایی یک بار برای همیشه برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که خودش برای فیلم سینمایی هنرپیشه نامزد دیگر این بخش بود. در این بخش همچنین هما روستا برای فیلم سینمایی از کرخه تا راین، نیکی کریمی ‌برای فیلم سینمایی سارا و سیما تیرانداز برای فیلم سینمایی سایه‌های هجوم نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۲ |  فاطمه معتمدآریا |  همسر

شیرین(فاطمه معتمدآریا) و احمد(مهدی هاشمی) زن و شوهری هستند که در یک شرکت دارویی کار می‌کنند. در اثر تلاش‌های شیرین و احمد اختلاس رئیس شرکت برملا می‌شود. احمد که معاون شرکت است انتظار دارد پس از اخراج رئیس، خودش رئیس شود اما هیئت امنا شیرین را به عنوان رئیس جدید انتخاب می‌کنند.

معتمد آریا در نقش شیرین به شکل خوشایندی همسری مهربان، مادری دلسوز، زنی حرف گوش‌کن در خانه و کارمندی سرکش در محیط کار است و چنان با ظرافت این ویژگی‌ها را با هم ترکیب کرده که شخصیت شیرین با وجود آزار دهنده بودن دوست داشتنی باقی بماند.

فاطمه معتمدآریا در حالی برای بازی در فیلم سینمایی همسر و برای دومین سال پیاپی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش پروین دخت یزدانیان برای فیلم سینمایی  نان و شعر ، زلاتا پلوشکا برای فیلم سینمایی خاکستر سبز و گلچهره سجادیه برای فیلم سینمایی  هبوط نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۳ |  مینا لاکانی |  دیدار

ژانت پطروسی(مینا لاکانی) دختری مسیحی با امیر(مهران مدیری) آشنا می‌شود. وقتی امیر تقاضای ازدواج می‌کند با مخالفت ژانت و خانواده‌اش رو به رو شده و به جبهه می‌رود. با مرگ پدر و مادر و بیماری برادر، ژانت تنهاتر از قبل می‌شود پس تصمیم می‌گیرد با ازدواج با امیر موافقت کند اما…

فیلم سینمایی دیدار ملودرامی ‌است که با اتکای بر تصمیمات ژانت پیش می‌رود به همین دلیل بار اصلی داستان بر دوش بازی نقش اصلی است. لاکانی با نمایش صبر و پذیرندگیش جلوه‌ای متفاوت به این دختر مقاوم داده است تا در حضور کاندیداهای قدرتمندی نظیر نیکی کریمی، بیتا فرهی و فاطمه معتمد آریا برنده سیمرغ بلورین شود.

مینا لاکانی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی دیدار برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش نیکی کریمی ‌برای فیلم سینمایی پری، آتنه فقیه ‌نصیری برای فیلم سینمایی در کمال خونسردی، بیتا فرهی برای فیلم سینمایی کیمیا ، فاطمه معتمدآریا برای فیلم سینمایی روسری آبی نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۴ |  فاطمه گودرزی |  غزال

معصومه(فاطمه گودرزی) قصد دارد داستانی بر اساس زندگی مادرش و ماجراهایی که برای او در ماجرای کشف حجاب پیش آمده داستانی بنویسد.

فاطمه گودرزی در فیلم سینمایی غزال همزمان در دو نقش ظاهر شده. اولی زنی نویسنده، مستقل و آزاد اندیش که دغدغه‌هایی بیشتر و بزرگتر از شوهرداری و بزرگ کردن بچه دارد و دیگری زنی قدیمی‌که تمام دل مشغولیش حفظ حجاب و شوهر کردن است. در این بین گودرزی موفق می‌شود نشان دهد زن ایرانی چگونه میان این دو وظیفه تاریخی سرگردان است.

فاطمه گودرزی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی غزال برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش عاطفه رضوی برای فیلم سینمایی چهره، افسانه بایگان برای فیلم سینمایی خواهران غریب و سلما مصری برای فیلم سینمایی بازمانده نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۵ |  گلچهره سجادیه |  سرزمین خورشید

آبادان شهر جنگ زده‌ای است که از هر سو مورد هجوم دشمن قرار گرفته است. در این بین پرستاری به نام هانیه(گلچهره سجادیه) در تلاش است جان دو نوزاد را نجات دهد.

هانیه نقشی سخت و طاقت فرسا است. موقعیت جنگی حکم فرماست و جوی مردانه بر تمامی ‌مناسبات غالب گشته است اما هانیه باید با وجود تمام مشکلات یک زن باقی بماند و در حق دو نوزاد همراهش مادری کند.

گلچهره سجادیه در حالی برای بازی در فیلم سینمایی سرزمین خورشید برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش پریوش نظریه برای فیلم سینمایی سجده بر آب،  فقیهه سلطانی برای فیلم سینمایی معجزه خنده  و لیلا حاتمی‌ برای فیلم سینمایی لیلا  نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۶ |  گلشیفته فراهانی  |  درخت گلابی

محمود( همایون ارشادی) خاطرات نوجوانیش را مرور می‌کند. گذشته‌ای که در آن دلباخته دختر عمه‌اش میترا( گلشیفته فراهانی) بوده که به او میم می‌گفته.

میم با آن موهای تراشیده و شیطنتهای نوجوانانه‌اش شاید برای بزرگترها چندان دوست داشتنی نباشد اما برای همسن و سال‌هایش جلوه‌ی  ناب عشق و دوست داشتن است. تجسم شور و شوق جوانی. زندگی و حیات. تمام آن چیزهایی که گلیشفته فراهانی هنوز هم می‌تواند به راحتی به بیننده منتقل کند اما در فیلم سینمایی  درخت گلابی وقتی تنها ۱۵ سال داشته موفق به انجامش شده است.

گلشیفته فراهانی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی درخت گلابی برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش نیکی کریمی ‌برای فیلم سینمایی روانی، مینو فرشچی برای فیلم سینمایی بانوی اردیبهشت ، ویشکا آسایش برای فیلم سینمایی ساحره  و فاطمه معتمدآریا برای فیلم سینمایی زندگی نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۷ |  هدیه تهرانی |  قرمز

هستی(هدیه تهرانی) پس از طلاق از همسر اولش با ناصر(محمد رضا فروتن) ازدواج کرده است. مردی سرمایه‌دار اما شکاک که موافق کار کردن هستی نیست و زندگی را به او و دختر کوچکش زهر کرده است.

جسور، مستقل و زیبا. هستی دست نیافتنی است و نقش او را تنها هدیه تهرانی دست نیافتنی می‌تواند به این زیبایی بازی کند. در همان صحنه اول که در دادگاه می‌گذرد می‌توان صدای زنی را شنید که با قدرت از حق خود دفاع می‌کند و صدایش نمی‌لرزد. هستی زنی است کار را به دادگاه کشانده اما در عین حال از زندگی زناشویی‌اش هم راضی است.

در یکی از پرترافیک‌ترین دوره‌های جشنواره فیلم فجر، هدیه تهرانی در حالی برای بازی در فیلم سینمایی قرمز برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش آزیتا حاجیان برای فیلم سینمایی روبان قرمز، لیلا حاتمی ‌برای فیلم سینمایی شیدا ، فاطمه گودرزی برای فیلم سینمایی جنگجوی پیروز، گلچهره سجادیه برای فیلم سینمایی هیوا  و  نیکی کریمی ‌برای فیلم سینمایی دو زن نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۸ |  میترا حجار |  متولد ماه مهر

مهتاب(میترا حجار) پدرش را به عنوان یک شخصیت سیاسی متقاعد می‌کند که با دانیال(محمدرضا فروتن) دانشجوی شهرستانی معترض ملاقات کند اما…

فیلم سینمایی متولد ماه مهر به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش اول در محیط دانشگاه که حجار در نقش دختر دانشجو در دوران اصلاحات ظاهر می‌شود و علاقه‌اش به دانیال را پشت دلمشغولی‌های سیاسی پنهان می‌کند و بخش دوم که در منطقه جنگی سپری می‌شود و رابطه آنها از طریق ارجاع به گذشته‌ای خشونت بار شکلی عاشقانه به خود می‌گیرد.

میترا حجار در حالی برای بازی در فیلم سینمایی متولد ماه مهر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش مهتاب کرامتی برای فیلم سینمایی مرد بارانی و لیلا سعیدی برای فیلم سینمایی یک روز بیشتر نامزد دریافت جایزه بودند.

 

۱۳۷۹ |  ثریا قاسمی |  مارال

رضوان(ثریا قاسمی) همسرش حاج ابراهیم(فرامرز صدیقی) را راضی می‌کند یکی از زنان زلزله‌زده را با عقد کوتاه مدت به خانه خود بیاورد. مارال(حدیث فولادوند) به خانه آنها می‌آید اما رضوان تحمل دختری جوان و زیبا را در خانه‌اش ندارد.

رضوان شخصیتی پیچیده و متناقض است که شاید به شکل روزمره کسی مثل او را در اطراف خودمان ببینم. زنانی که هر لحظه در فکر انجام کار خیر هستند اما توانایی مدیریت رفتار خود پس از این کار خیر را ندارد. ثریا قاسمی ‌با بازی در نقش رضوان زنی کاملا ایرانی را درگیر با مناسبات پیچیده عرفی به تصویر می‌کشد.

ثریا قاسمی ‌در حالی برای بازی در فیلم سینمایی مارال برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن شد که در این بخش مژده شمسایی برای فیلم سینمایی سگ‌کشی ، زهرا بهرامی ‌برای فیلم سینمایی باران ، نوشین خانی برای فیلم سینمایی سام و نرگس، فریبا کامران برای فیلم سینمایی از کنار هم می‌گذریم و زنده یاد پوپک گلدره برای فیلم سینمایی آخر بازی نامزد دریافت جایزه بودند.