نقد فیلم Air | من یک رویا دارم

مجله سینماتیکت ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲

نویسنده : فاطمه فریدن

در این مطلب قصد داریم به معرفی فیلم Air یکی از جدیدترین آثار تولید شده در سال ۲٠۲۳ بپردازیم. این فیلم ۱۱۲ دقیقه‌ای محصول کمپانی آمازون استودیو، ماندالی پیکچرز و توسط بن افلک بازیگر و کارگردان مشهور هالیوودی کارگردانی شده است. مت دیمون رفیق صمیمی افلک نیز در این فیلم مسئولیتی مهم بر عهده دارد و نقش یک فروشنده کفش ورزشی را ایفا می‌کند.

کل فیلم روی یک مدار جهشی و رو به بالا پیش می‌رود. اما امتیاز اساسی آن به این نکته مرتبط است که با توجه به ورزشی بودن این نوع درام، انرژی کشش مخاطبان برای رسیدن به انتهای داستان تا حد ممکن حفظ شده است.

در ادامه می‌خوانید پنهان

داستان فیلم Air

تحلیل محتوایی فیلم

بازیگران فیلم Air

داستان فیلم Air

سانی واکارو (مت دیمون) یک فروشنده کفش ورزشی است که در طول فیلم می‌کوشد نظر خانواده مایکل جردن را به حضور در کمپانی کفش‌های ورزشی نایک جلب کند. خانواده جردن که در اصل زن‌سالارانه است و توسط تصمیمات مادر مایکل اداره می‌شود، با توجه به تقاضای زیاد کمپانی‌های دیگر مثل آدیداس و پوما ابتدا خواسته آنان را نمی‌پذیرد. این خانواده درحقیقت منتظر فرصتی طلایی است تا بهترین انتخاب را داشته باشد. مایکل که سن و سال کمی دارد درواقع قدرتی برای اخذ تصمیم در امور جدی و قراردادهایی که میان شرکت‌ها و خانواده‌اش (پدر و مادرش) منعقد می‌شود ندارد. او بازیکنی بااستعداد است که به دلیل کم بودن سن و سالش در حال حاضر فقط باید مطیع فرمان‌های مادرش دلوریس جردن (وایولا دیویس) باشد. مادر نیز با تجربه‌ای که به‌لحاظ سنی دارد به خوبی می‌داند فرصت‌ها در زندگی بسیار اندک و محدود هستند. اگرچه او در روندی مستمر اشتیاق سانی را برای کسب نتیجه می‌بیند اما مدام از جواب صحیح دادن طفره می‌رود. با این حال سانی دست از تلاش نمی‌کشد و با اعتقاد به این که بلیتش بالاخره برنده می‌شود حتی بدون اجازه مدیر برنامه‌های خانواده به حریم شخصی و خانه خانواده جردن نفوذ می‌کند.

در این میان دیوید (کریس مسینا) مدیر برنامه‌های خانوادگی جردن نیز مانعی در مسیر اهداف سانی است. او خودش را مدیری متبحر و تمام‌عیار می‌پندارد و هم‌زمان از این که سانی با این خانواده معاشرت می‌کند، عصبانی است. دیوید درعین‌حال که لبخندهای همیشگی سانی را تحمل می‌کند، حس حسادت نیز به او دارد. او در انتظار شکست سانی و سرافکنده شدن‌اش در مقابل پدر و مادر مایکل است تا شادی درونی‌اش را افزون کند.

جیمز آر جردن پدر مایکل (جولیس تنن) با آن که عضو اصلی آن خانواده شمرده می‌شود اما فقط می‌تواند نظرش را اعلام کند و توانی برای تعیین تکلیف پسرش ندارد. او همیشه برخورد مناسب و درخور شأنی نسبت به سانی دارد و دلش نمی‌خواهد مهمان از خانه‌اش ناراحت و دلشکسته بیرون برود. با این حال خانم جردن در شمایل یک مادر چندان تحت تاثیر احساسات قرار نمی‌گیرد زیرا به اهداف بزرگتری می‌اندیشد.

از سویی سانی با سماجتی که پیاپی از خودش نشان می‌دهد درصدد است تا خلق و خوی مغرورانه و مستبد خانم جردن را تغییر دهد. دست‌آخر نیز با جلساتی که با آنان می‌گذارد و از طریق تلنگر زدن به عواطف و یک سخنرانی احساسی که ذهنشان را درگیر می‌کند، موفق به بستن قرارداد با این خانواده می‌شود؛ قرارداد سختی که از همان ابتدا مشخص است برگ برنده‌اش در دست خانواده جردن است.

تحلیل محتوایی فیلم

محتوای فیلم بدون هیچ واسطه‌ای امید به بهتر زندگی کردن و استفاده از هوش و خلاقیت ذهنی انسان در جهت دستیابی به اهداف بزرگتر را القا می‌کند. بن افلک با هوشمندی کاملی که در بخش پردازش خصوصیت اخلاقی کاراکترها به خرج داده است، فیلم را فراتر از یک درام ورزشیِ معمولی معرفی می‌کند. افلک با زیرکی از یک خط داستانی ساده و درعین‌حال واقعی، تصویری پذیرفتنی، فاقد اغراق و ملموس برای مخاطبان می‌سازد.

سانی در تمام لحظات فیلم برای جلب نظر حامیان ورزشی تلاشی بدون وقفه انجام می‌دهد و درست در نقطه استیصال و درماندگی نقطه نوری بر عمق زندگی‌اش روشن می‌شود. در همان لحظه است که فیل (بن افلک) رئیس هیات مدیره کارخانه کفش نایک او را به قبول پیشنهاد خانم جردن ترغیب می‌کند. فیل با آن که از ابتدا با پیشنهاد خریدن مایکل جردن و حمایت خانواده‌اش موافقت چندانی ندارد اما در وضعیت حاد کنونی به این نتیجه رسیده است که‌ هر چیزی بهایی دارد و باید آن را پرداخت کرد. فیلم به عنوان نماینده هیأت مدیره این کمپانی به خوبی می‌داند که در صورت بستن چنین قراردادی، بخش بسیاری از درآمد حاصل از کفش‌ها باید به خانواده جردن برسد اما بر این نکته نیز واقف است که عرصه رقابت جایی برای تبلیغات و از فاصله دور به اتفافات نگاه کردن نیست. بنابراین همه اعضای شرکت باید در جهت به دست آوردن بهترین‌ها کوشش کنند.

سانی با وجود تمهیدات و حقه‌هایی که برای دست یافتن به هدف شخصی‌اش به کار می‌بندد اما هیچ‌وقت حاضر به دروغ گفتن و متضرر شدن شرکت نایک نیست. او حتی زمانی که پیشنهاد خانم جردن درباره برداشت درصد فراوان از فروش کفش‌ها را می‌شنود، به‌سادگی آن را نمی‌پذیرد و خلاف وعده اخلاقی‌اش عمل نمی‌کند. او مرد نکته‌سنجی است که بر خلاف ظاهر ابلهانه و دیوانه‌وارش بسیار دقیق عمل می‌کند و نگاهی دلسوزانه به پیرامون خودش دارد. سکانس تولد همکارش راب (جیسون بیتمن) مدیر تبلیغات شرکت با شمعی روشن روی کیکی کوچک، به روشنی نشان می‌دهد که او نسبت به هر اتفاقی در اطرافش توجه ویژه‌ای دارد.

بازیگران فیلم Air

فیلم اساسا بازیگرمحور است و بیش از آن بر داستان متکی باشد بر نحوه بازی بازی‌گران اتکا دارد. وایولا دیویس در نقش مادر مایکل طبق معمول بسیار دانا و قاعده‌مند ظاهر شده است. تجربه سال‌ها بازیگری در نقش‌های مختلف، بی‌اغراق او را از سایرین جدا کرده و بار سنگین چنین نقشی به خوبی حس می‌شود. صراحتا می‌توان اذعان کرد که خیره‌کننده‌ترین بازی فیلم درعین ناباوری متعلق به متیو ماهر در نقش پیتر به عنوان نقشی فرعی است. او طراح کفش ورزشی اختصاصی مایکل جردن و اولین نفری است که نام اِیر جردن را برای این کفش انتخاب می‌کند. بعدها دیوید نیز ادعا می‌کند خودش اولین بار این اسم را انتخاب کرده است.

مت دیمون، دوست و یار و یاور کارگردان نیز توانسته است در شمایل مردی که ظاهرا بی‌خیال و احمق جلوه می‌کند اما ایده‌های منحصربه‌فردی در ذهن دارد در نقشش طبق اصول عمل کند. بن افلک صاحب اصلی فیلم که ظاهرا در نقشی محوری جای گرفته است اما عمدا بار بازی‌ها را روی افراد دیگر به‌ویژه کاراکترهای سانی و خانم جردن انداخته است. مسینا در نقش دیوید هم اگرچه بازی‌اش غلوآمیز به نظر می‌رسد اما لحظات کمیکی را حین بازی میان خودش و سانی ایجاد کرده است.