یکی از آثار موفق انیمیشن سال ۲۰۲۰ که با استقبال مخاطبان در سراسر دنیا مواجه شد، انیمیشن روح بود. کارگردانی این اثر برعهده‌ی پت داکر Pete Docter و دستیارش کمپ پاورز Kemp Powers است. انیمیشن روح علاوه بر استقبال مخاطبین توانست نظر منتقدین را هم جلب کند و درنهایت نیز موفق به کسب جوایز بسیاری از جمله گلدن گلوب و اسکار شد.
این انیمیشن دوست‌داشتنی محصول مشترک دو شرکت نام‌آشنای پیکسار و دیزنی است و در مورد معلم موسیقی مدرسه‌ای است که در روزی که خبر پذیرفته‌شدنش در یک گروه محبوب موسیقی جز را می‌شنود، می‌میرد و به دنیای پس از مرگ می‌رود و سایر اتفاقاتی که در دنیای پس از مرگ با آن مواجه می‌شود.
![انیمیشن روح]()
علل موفقت انیمیشن روح
علل موفقت انیمیشن روحپیت داکر که پیشتر او را با آثار تحسین‌شده‌ای از جمله، شرکت هیولاها Monsters Inc.، بالاUp و درون بیرون Inside outside شناخته بودیم، با ساخت این اثر،بار دیگر ثابت کرد که در جستجوی معنا و مفاهیمی جدی در فیلم‌ها و آثار خود است. مفاهیمی که عموما از استودیو‌های انیمیشن معروف آمریکایی کمتر انتظار پرداختن به آنها را داشته‌ایم.
انیمیشن روح مانند اغلب آثار سینمایی، خالی از اشکال نیست و نقدهایی به آن وارد است، اما در مجموع یک اثر موفق است که حرفی برای گفتن دارد و کارگردان توانسته است آنچه را در ذهن داشته بدون لکنت بیان و به مخاطب منتقل کند.
جدای از مسئله‌ی تکنیک و فرم، شاید پر بیراه نباشد که بگوییم اولین و مهم‌ترین دلیل موفقیت اثر را می‌توان در دیده‌شدن فیلم و به وجود آوردن گفتمان پیرامون آن در میان اقشار مختلف ، چه منتقدین حرفهای و نا‌م آشنا و چه مردم و اشخاص غیر حرفهای، دانست. فارغ از رویکردها و نظرات مثبت و منفی شخصی افراد درباره‌ی فیلم، اینکه یک فیلم انیمیشنی در این حجم دیده شود و بحث‌های بسیاری در میان افراد و گروه‌های محتلف را سبب شود، خود نشانه‌دهنده‌ی موفقیت فیلم است.
استراتژی و سیاست کلی استودیو پیکسار عموما بر مبنای کسب رضایت عموم افراد و جلب نظر طیف وسیع و مختلفی از مخاطبان است. با توجه به اینکه مخاطبین هدف, انیمیشن روح صرفا محدود به گروهی مشخص و یا حتی سن خاصی نمی‌شود، این اثر توانسته است به تمامی به هدف اصلی این استودیو دست‌یابد. اما دلیل این مسئله چیست؟ چرا یک انیمیشن که به ظاهر برای قشر کودک و نوجوان ساخته شده است، می تواند مقبول اکثر افراد در سنین مختلف واقع شود و پیرامون آن بحث‌های فراوانی چه در فضاهای سینمایی و اصطلاحاً حرفهای و چه در فضای مجازی و غیر حرفهای شکل گیرد؟
داستان فیلم در یکی از محله‌های نیویورک میگذرد که عمدتاً قشر آفریقایی- آمریکایی در آن زندگی می‌کنند، اما مخاطبین این فیلم فراتر از جعرافیای خاصی هستند. دلایل مقبولیت این اثر زیاد است و نیازمند واکاوی و بررسی‌های دقیق و بنیادین است. اما یکی از مهم‌ترین دلایل آن می‌تواند نکته‌ای باشد که کارگردان خود در مصاحبه‌ای آن را عنوان کرده است:« هدف ما این بود در مورد مسئله‌ای معنوی صحبت کنیم بدون آنکه این مسئله‌ی معنوی در دینی رد شود و آن را غلط بدانند و در دین دیگری درست. ما آگاهانه به این موضوع ورود پیدا کردیم، و ملاک‌مان صرفا یک دین خاص نبود. زیرا باورها و اعتقادهای بسیاری در این زمینه در دنیا وجود دارد.»
![بلیت فیلم روح]()
آیا انیمیشن روح را جزو آثار سینمای معنوی باید برشمرد؟
هرچند گروه سازندگان و نویسندگان، از افراد متخصص با دیدگاه‌های متفاوت در نگارش فیلمنامه مشورت گرفته‌اند، اما به گفته‌ی داکتر،کارگردان فیلم، این موضوع بیشتر یک گفتمان فلسفی درباره‌ی هدف و دلیل ما برای زیستن است تا یک مسئله‌ی الوهی. اینکه ما بنا داریم با زندگی خود چه کنیم بحثی است که فرا تر از باورهای ادیان مختلف می‌رود. در حقیقت دست گذاشتن بر روی یک مسئله‌ی جهان‌شمول است که هر فردی با هر دیدگاه و نگرشی در زندگی حداقل یک‌بار با آن روبه‌رو شده است.
اگرچه که هدف و غایتی که در فیلم توسط شخصیت شماره‌ی ۲۲ مطرح می‌شود، ممکن است محدود به زمان و مکان خاصی شود، اما سوال مطرح شده در فیلم و در ذهن کاراکتر قهرمان، یعنی جوئی گاردنر که اخیرا نیز به یک گروه موسیقی جَز پیوسته است، همچنان به قوت خود باقی می‌ماند. و البته جواب سوال جوئی توسط دورتا ویلیامز خواننده‌ی افسانه‌ای گروه موسیقی پاسخ داده می‌شود. دورتا با لحنی غیر مستقیم و بیان تمثیلی به جوئی می‌گوید :« ماهی کوچکی تمام عمر در جستجوی اقیانوس بود، زمانی از ماهی سالخورده‌تری سوال می‌کند اقیانوس کجاست و او می‌گوید تو اکنون در اقیانوسی، ماهی کوچک می‌گوید اینجا که فقط آب است.» او با این داستان تمثیلی به جوئی یادآور می‌شود که حقیقت حیات انسان چیست و چگونه باید درک شود.
